Гданьск пачынаецца ў наваградку пралог як заўсёды, сонца мела
|
Спампаваць 0.5 Mb.
|
Гарадзкая электрычкаЙдзе праз Гдыню, Сопат, Гданьск. Досьвед пераймаць паволі Ці ня час? Пара даўно. Вось скажы, каштуе колькі Мэтр сталічнага мэтро? Чалавек спрактыкаваны За цябе падлік правёў: Дваццаць тысяч недраўляных Неайчынных нерублёў! Нават і лічыць нялоўка. Вось каб я там кіраваў: Мінус мэтр – двухпакаёўка. Ў цэнтры. З мэбляю, ага? Не, замнога не грашыў бы. Скараціў бы я працяг На паўмэтры. Ўзяў машыну І бэнзын на паўжыцьця! Вось дзяржава хвацкай лапай, Бы ў прывабную мішэнь, Так і цэліцца патрапіць Да народу у кішэнь. Мо’, ёсьць лепшым паратункам, Чымсь паўгораду ўскапаць, Ўсю рэспубліку чыгункай Апярэзаць? Эх, чакаць… Не забыўшыся – бо схопяць! – Два квіткі пракасаваць, У Паток Каменны, ў Сопат Электрычкаю ляцяць. Толькі вось якое гора: За вакном, як ні глядзі, Ані кропелечкі мора! 28 Балтыка, ты дзе?! Адзін Знак, што горад – порт вялікі: Сплаўня. Нібы апантаны, Да вакна Андрэйка ліпне: - Карабель! Вунь там! Вунь там! Ты не бачыш? Вунь, чырвоны! Паміж кранамі… Але Міма шпарка мчаць вагоны. - Ты хоць бачыла ці не? - Так, - задумліва Аленка Паківала галавой. Ці то кран такі маленькі, Ці караблік – божа ж мой! “Кэмпінг нумар дзевятнаццаць” – Па-над брамаю зіхціць. Тры хвіліны дабірацца Ад чыгункі. Перажыць Чвэрць гадзіны ўладкаваньня (Пашпарт здаць, намёт узьвесьці) І – на мора. У чаканьні І хвіліны не правесьці! - Мора – лепш за ўсё на сьвеце! Вось убачыш, так ці не! Чуеш пах - салёны вецер! - Можа, насмарк у мяне… Ды ня злуйся ты, я веру. Проста ты ўжо бачыў сам… Вось і пляж.Пяшчаны бераг - Мэтраў сорак паласа – Шэры ў напаўзгаслым сьвеце, Безьліччу сьлядоў зьвязаны. І халодны церпкі вецер Валасы шпурнуў назад: 29 Паглядзі. Адкрытым вокам, Сэрцам гулкім. Не вада Набягае з таго боку, Дзе нічога не відаць - Моц прыроды раўнадушна Дыхае, нібы праз сон. Цэлы сьвет яму – падушка. І наперадзе – вякоў Непазначаная безьліч. І не усьвядоміш ты, Скуль бярэцца гэта веліч Ў той жа Н2О-вады, Што пад ботамі у лужах, Што у студні пад вакном, У сьнягох зімовай сьцюжай І у шклянцы з малаком, Ў нараджаючайся клетцы… Ў ёй – пачатак і працяг, Быццам непазьбежнасьць сьмерці Дзеля кожнага жыцьця… 30 
Ты гадзіну ногі студзіш, Там – сэкунды не прайшло. Бо яно заўсёды будзе І яно заўжды было. І павер, яно плявала, Ёсьць ты ўвогуле ці не, Многа ты пасьпеў ці мала, Ці узьняўся ты з кален, Ці данёс, ці кінуў крыж свой, Не стрымаўшы свой абет – Не заўважаш, як заліжа Твой апошні зыбкі сьлед. Бачыш, гулка льецца міма. Бачыш, круглая Зямля… - Балтыка, прабач, не піва, - Вымавіла, спакваля Аціраючы салёных Кропляў тонкія сьляды, І пакрочыла паволі Зь цёмнай хвалістай вады. - Што, дадому? – Так, дадому. - Вось табе і мора. Як, Спадабалася? – Вядома. - І уразіла.
Пасьміхнуўся наш Андрэйка. “Эх, да ранку дачакаць! Вось паплаваеш, Аленка, Што тады пачнеш сьпяваць!” 31 Добра на ноч апраніся, Абгарнісь, чым Бог даслаў, Да сьпіны сьпіну прыцісьні, Каб і холад не дастаў. Чуйна сьпіць Аленка. Раптам Гул матора, бляск сьвятла Проста ў вочы. Крокі шпарка… Галасы… Але няма Паратунку! Паміж лесу, Ці уздоўж дарогі, дзе Быў прытулак, нехта ўлез у Іх маленькі сьвет. Гудзе Проста побач танк ці трактар, Сьвеціцца намёт наскрозь… Што рабіць, як гэта раптам Злодзей?.. Сьпіць Андрэйка. Вось Набліжаюцца… Аленка Сьцялася у камячок, Ціха тузае Андрэйку: Нехта… там… да нас… Ды чорт Не дабудзіцца Андрэя, Калі тай засьне. Дарма! А Аленка разумее: Небясьпекі-та няма! Проста з кэмпінгу зьяжджае Іх учорашні сусед. Мабыць, справы з ранку мае. Сьпі, Аленка. Хутка сьвет Прачынацца будзе. Ўстане Сонца з мора: до’ ўжо спаць! І Андрэйка на сьняданьне Будзе мяса замаўляць… І хутчэй, хутчэй на бераг, Да агромністай вады. 32 Лепш да хваляў менш даверу! Гоніць іх туды-сюды Не бязглуздая упартасьць – Прага зь кімсьці пагуляць: Мора здатнае на жарты Як малое кацяня! Сядзеш у ваду па плечы - Плешчацца пад барадой, Лашчыцца: што за сустрэча! Раптам – раз! І з галавой Ахунае. Адпляваўся – Як нічога не было, Быццам выпадкова сталась. Зазяваўся – раз! І зноў… А яшчэ з вялікім густам, Далікатна, як магніт, Як пачне цягнуць насустрач Новым хвалям з глыбіні – Не адчуеш глазамерам, Непрыкметна, крок у крок, Аж пакуль пабачыш бераг Ніткай тонкаю здалёк. Калі нават ёсьць там людзі, Твая доля не відна. І тады гукай: “Ратуйце!” – І кіруй сабе да дна, Бо ў халоднай шэрай глыбі, Дзе прамень даўно ўжо згас, Зачакаліся ўсе рыбы Пачастунку. Ў гэты раз Здолеў ты вярнуцца? Добра, Пажартуе зь іншым кім. Мора ўсіх чакае доўга. Нехта застаецца зь ім… 33 Пакупаўшыся на славу – Мора! Як не пахваліць! – Падалісь па новых справах: Паглядзець на караблі. І пакуль яны чакаюць Электрычку (то нядоўга!) Наш Андрэй ізноў чытае Курс “Зь гісторыі судоў”. Гдыня – гэта ж побач, блізка, Мо’ даляр ў вадзін канец. - …“Дар Поможа” каля пірса Спачывае… (наш хлапец Трызьніць і удзень і ўночы, І, паслухаўшы яго, Толькі дурань не захоча Бачыць сам…) Амаль бягом Рушылі да морвакзала. А натоўп – не прапіхнуць! - Эх, шкада, што грошай мала: У Балтыйск бы махануць На пароме! - Калі ласка, Шлях абрусам, мілы мой. Толькі дзе ж ты возьмеш пашпарт? Тут Расея – за мяжой! - Гэтая краіна вабіць! Мабыць, рай ўсё ж недзе тут: У Расею нельга трапіць, І з Расеі не дадуць Проста так сюды падацца. І калі ужо у нас Вольна будзе выбірацца Не ў Маскву, а ў Эўразьвяз… 34 
- Ты скажы, ці ж гэта можна Не кахаць? Вунь там, глядзі, Ля прычала. “Дар Поможа”! Ветразьнік памерам з… Невялічкую “хрушчобу”, Можа, крышку карацей. - На такім абмераць глёбус - Пару дзён! – А я б хацеў… Лепшым ці ня ёсьць заняткам Ў моры працаваць і жыць… - Ты – марское кацянятка Ў паласатае душы! Ды і я таксама, мабыць, Буду з кацянят марскіх. Бо інакш чаго так вабяць Крылы ветразяў касых! 35 Паказаў Аленцы Гдыню Наш Андрэй, наколькі мог. Паглядзелі і марыну: Яхтаў там – нібыта блох, Як людзей на пляжы побач. Па хот-догу набылі (Кашу маслам не пашкодзіш!) І на базу падалісь. - Добра пагулялі. Годзе Ўжо. Пара і адпачыць. Ўвечары з табою пойдзем Хвалі паглядзець на пірс! - Добра, пойдзем. Ды прабач мне, Мо’ ня ведаю чаго: Ўдзень жа хвалі лепей бачны? - Так. І платны уваход! Вось і цемра. - Спаткі хопіць! Восем зь нечым, так лічы. Невялічкі горад Сопат, А прыгожы уначы! Асаьліва яркі цэнтар: Ад нэонавых рэклям – Хоць чытай сабе газэту, Дулю даўшы ліхтарам. А народу – быццам сьвята. Але месца ўсім стае: Побач – два кінатэатры, Безьліч бараў і кафэ. Для малых і несьвядомых, Страўнік чый праблем ня меў, Дзьверы расчыніў “Макдональдс” (Гэтым не зьвясьціся,не!). 36 Вось і брама, што да пірсу Прывяла. А вось табе Пані-кантралёр ля выйсьця. Ўсе квіткі ашчадна рве - Па чатыры злотых. Разам Восем. Два даляры. Йдзем, Ці дадому? – Не, да касы! Колькі ж мы разоў жывем! - А! Я зразумеў нарэшце, З-за чаго квіткі купляй. Тут у іх мясцовай песьні Штогадовы фэстываль! - Вось! Культурная праграма. Недарма, выходзіць, з’езьдзім, - І пайшлі на пірс скрозь браму, Каб убачыць хвалі. Недзе Каля Гдыні, каля Гданьску, На ўзьбярэжжы, на касе - Маякі. Успыхнуць, згаснуць. І бясконца. Пакрысе Набірае моцы вецер. Хваляў цёмных чарада Раптам белым перарвецца. Завіхурыцца вада, Перагнаўшы, ўніз кульнецца, Быццам міксэрам зьбівае, І на грабяні нясецца Пена ашалелых хваляў. Балтыка – душа жывая, З моцным раўнамерным гукам Цяжкай лапай б’е у сваі, Дасягаючы прыступак… - Фэстываль глядзець ня пойдзем? - Там, відаць, ужо канец. 37 Адсьпяваліся і годзе. Ўсё адно не зразумець. - Дык дадому, бо замерзьнем. Выкідай ужо квіткі. - Пачакай, тут пішуць нешта. Пачытаем, добра? – Кінь! Што карыснага там могуць На квіточку напісаць? - Мне цікава польскай мовы Самастойна паспытаць!- Пад ліхтар Аленка стала. Жмурыцца, бы ў мікраскоп, Вуснамі варушыць… - Мала Разумею, толькі што (Я магу і памыліцца, Ты ў нас больш спрактыкаваны) Тут бясплатна “дужа піцца” І бясплатна піва збан! Так ці не? – Андрэйка лоўка Выхапіў квіток. – Але! “Піцца-хат” нам адмыслова Прапанову выдае: Калі мы у іх замовім Піццу, маем цьвёрды шанец На халяву зьесьці столькі ж Ці бясплатна піва збанец. - Дзе шукаць гэту кантору? (А ўжо ж выкінуць хацеў!) - “Піцца-хат” – як той “Макдонаальдс”, Толькі фірмы KFC. Трэба той, што размясьціўся Ў Гдыні, Сопаце ці Гданьску… 38 - Ну, Андрусь, ты пагадзіўся, Што мы заўтра робім зранку! Зранку, павітаўшы мора І абсохнуўшы крыху, Падаліся ў Гданьск, у горад - Порт. Праграма – пад страху: Пабываць у кніжнай краме (Спальнік – до’ ўжо, набылі), Шмат дзе сфоткацца на памяць, Порт пабачыць, караблі, Прагуляцца, падзівіцца І, вядома ж, адшукаць Месца, дзе халяўнай піццы Могуць даць пакаштаваць. У “Макдональдсе” пыталі, Запыталі ў KFC, Ў гандляроў, што працавалі Ля вакзала: дзе? А?! Дзе?!? Гістарычны цэнтр аббеглі, Колькі вуліц абышлі Ды завулкаў перасеклі – “Піцца-хата” не знайшлі. - Так, пад’елі піццы з півам, Ажно пуза да зямлі. Трэба ж быць такім шчасьлівым. Дзе тут порт і караблі? Лёгіку на узбраеньне Ўзяўшы, рушылі паўз плот Сплаўні. Неўзабаве стрэлі Й указальнік “НОВЫ ПОРТ”. Крок прыбавілі (бо йшлі ўжо Больш як сорак пяць хвілін, А да мора і ня выйшлі, Мора – хоць бы знак адзін…), 39 Ўправа рушылі адважна. І адкрылася ім зноў Пэрспэктыва няабсяжных… Так, асфальтавых шляхоў! Але ж накірунак верны? Стрэлцы трэба давяраць? Ўцягвае Андрусь паветра Носам. Мора не чуваць. Колькі йшлі – лічыць забылі. Толькі ногі і жывот, Мабыць, добра палічылі. Дзе ты, дзе ты, новы порт… І наперадзе бліснула Мэтраў некалькі вады. Рэчка ў Балтыку зьвярнула?.. - На бязрыб’е… йдзем туды. Прыстань. Тумба для канатаў. І навокал – ні душы. Во патрапілі рабяты… І пяром не апішы. Бортам да прычала проста Стала трошкі адпачыць “Oceania”. Матросаў Не відаць. І што рабіць Нашым хлопцу і дзяўчыне? Дзе шукаць сапраўдны порт? А ўжо трэба адпачынак Даць нагам… Нялёгкі спорт Пешая хада. Да мэты, Да якой сапраўдны шлях Невядомы. І пры гэтым Не прымушаны ніяк Дабівацца перамогі: 40 Хочаш – пашукай яшчэ, Ці бяры у рукі ногі І шчыруй дамоў… Цячэ За хвілінаю хвіліна… - Гэта судна збудавалі Каб даследваць глыбіні. Для навукі… - Адшукалі Нешта. Йдзем далей? – спакойна Запыталася Аленка. - Порт, дарэчы, не іголка, Не такі ўжо і маленькі! - Зараз дойдзем ужо хутка. Столькі здолелі пратопаць! - Калі б выйсьці да чыгункі, Мабыць, недалёка й Сопат! - Ты глядзі, вунь указальнік На… Стакгольм і Капенгаген. - Ды, падобна, мы да заўтра Туды пешкі не патрапім. - Не, пабачыць швэдаў зблізу, Ўвогуле, было б выдатна. - Трэба дробязь – эўравізу. Без паперачкі - няздатны. Новы порт – вось гэта, значыць. Міжнародны новы порт. Трансатлянтык там! Ты бачыш? - Той маленькі цеплаход, Што з кармы не згледзець носа, Вышынёй у сем паверхаў? Як жа там пачуць матросам, Што сьвістаюць ўсіх наверх… 41 Папытаўшы у тутэйшых, Як да цэнтру трапіць зноў, Селі у вагон, і рэйкі Прыцягнулі іх “дамоў” – Да вакзалу. І ад цэнтру Мэтрах, мо’, у пяцістах Адшукаўся порт заветны, Быццам бы раяль ў кустах. Як эксьперт марское справы, Добрым гідам стаў Андрусь: Глянь налева, глянь направа І пад ногі не забудзься… Думалі у Сопат ехаць Морам. Ды апошні рэйс Адышоў хвілін за дзесяць Да таго. – вось так і ўвесь Дзень шанцуе, бы тапельцу! Мо’ пад’есьці што набыць? Бо зачыняць шапік, чэрці, Покуль вернемся. Схадзіць Трэба тут у супэрмаркет… …Шопінг! Хапнуць давялося Літар сока ды кілбаскі. І марозіва кіло. (Бачылі у меншых дозах, Ды натуры не схаваць: Ў порцыях бы абышлося Даражэй разы у два. Эканоміка!) А селі Есьці – і празь пяць хвілін Уздыхнулі. Зразумелі: Трэба госьць, ды не адзін. Бо маральна цяжка зьнесьці (Без лядоўні што ты зробіш!): 42 Не пакінеш. Трэба зьесьці. І ня зьеш. Бо нельга. Лопнеш. ВЯРТАНЬНЕ Зранку вырашылі рушыць. Па сьняданку склалі рэчы І пайшлі разьменьваць грошы, |