Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы І літаратуры філіял «Інстытут мовы І літаратуры імя Якуба Коласа І Янкі Купалы»

ГО́ДНЫ прым. Годны. К вайне годныя. Неўгадава. ГО́КНУЦЬ

Спампаваць 6.25 Mb.

старонка	21/51
Дата канвертавання	15.05.2016
Памер	6.25 Mb.

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 51

ГО́ДНЫ прым. Годны. К вайне годныя. Неўгадава.

ГО́КНУЦЬ зак. Стукнуць, моцна ўдарыць. Кулі́ трэслі, натрасеш, звяжыш, аб ток гокніш і гатоў. Багданава. Бонбу як гокніць, дык уся дзярэўня грымела. Фасаўшчына. ГОК. Раптоўна, нечакана ўпасці. Самалёт ляці́ць – гок. Запруддзе.

ГО́ЛАД, ГО́ЛАТ м. 1. Голад. Людзі з голъду распухлі. Заазер’е. А голат глаўно быў. Партызаны. Тут быў голът і збегла йна пат Крупку. Багданава. 2. Галадоўка. Аб’яўляю голат, яду не бяру. Жохава.

□ Голад ня цётка. Вялікі Азярэцк.

ГО́ЛАС м. 1. Голас. Кап пачуў голас чълавеку, тады ён ідзець. Багданава. І я гуляла, як была малъя, у голас крычала: дъвай. Буй. Я ўжо голъсу ня ймею. Нямойта. 2. Мелодыя, тон. Каб яны ў адзі́н голас дзіржалі. Ульянавічы. 3. Галашэнне. Дома – у голас, у крык. Ульянавічы. ◊ ГО́ЛАСАМ ГАЛАСІ́ЦЬ. Вельмі моцна плакаць, галасіць. Голасам галосіць тая матка. На галаву рукі склала і галосіць голасам. Запруддзе.

ГО́ЛУБ м. Голуб. Галубы, вераб’і́, сарокі ў нас водзюцца. Багданава. Гулубоў поўна тут, пъ хатъх вядзецца, яго мяса ядуць. Сукрэмна.

ГО́ЛЫ прым. 1. Голы, нічым не пакрыты. Калі́ на голы лес гром грымі́ць – неўражай будзіць (прыкмета). Дольдзева. Е́слі гром на голы лес – год будзіць ніхарошы, адзеўся лес – ха^ърашо (прыкмета). Запруддзе. На голы лес закукувала зязюлька – эта ні хърашо (прыкмета). Партызаны. Е́слі мужчына голы лезіць [так сасніш] – балезнь (павер’е). 2. Бедны, нішчы. Голая баба, пальца абвярнуць німа чым. Запруддзе. ◊ ГОЛ ЯК САКО́Л. Дужа бедны, нічога не мае. Багданава. ◊ РАБО́ТАЦЬ ЗА ГО́ЛЫ ТРУДАДЗЕ́НЬ. Праца без аплаты ці з невялікай аплатай. Работалі за голы трудадзень. На эты трудадзень палучалі ні болій пяць капеік у канцы года і грам дзвесця-дзвесці підзісят хлеба. Фасаўшчына. ◊ НА ГО́ЛЫ ЖЫВО́Т. Нашча. На голы жывот выпіла. Міцюкова. ◊ (прыйсці́) НА ГО́ЛЫ КА́МЕНЬ. Там, дзе пуста, нічога няма. Спалі́лі ўсю дзярэўню – прышлі́ на голы камень жыць. Багданава.

ГОЛЬ ж. ◊ ГОЛЬ ПЕРАКА́ТНАЯ. Галеча, бядняк спрадвечны. Былі́ голь пірыкатнъя ат веку. Гэта голь перъкатнъя – беднъя тъкая. Запруддзе.

ГО́МАН м. Гоман, шумная размова. Нейкі гоман у кватэры. У кваці́ры гоман. Дольдзева. Чую: усё гоман там. Неўгадава.

ГОН м. Зямельны надзел, які арэцца. Узялі́ каня, прыняслі́, на гон паставілі. Міцюкова.

ГО́НКА прысл. Хутка, шпарка. Вол жа гонка ні бяжыць. Каралевічы. Гонка пашла машына. Багданава. Гонка ідзець. Вялікі Азярэцк.

ГО́НКІ прым. 1. Хуткі, быстры, рухавы. Яна гонкая, я не саганюся за ей. Йна гонкъя баба, йна здаровъя, што біч [палка]. Запруддзе. «Я́ва» дужа гонкая. Багданава. 2. Выносісты, высокі. Сасонка, іна гонка была. Багданава. 3. Тонкі, худы. Яна гонкая, ідзе – ад ветру шатаецца. Багданава.

ҐОНТ м. Гонта. Дзелалі ґонт с асі́ны крыць крышу, ґонт нада драць. Во цяпер ужо ґонтаю хаты [крыюць]. Багданава. Ґонтам крылі, шыфірам, шчапой, дранкай, бляхай крылі. Запруддзе. Ґонтам, дранкай крылі. Леснікі. Ну, ґонт, дранка называіцца. Ґонт стругаюць станком такі́м, шчапак называіцца. Нямойта. Ґонт – чуў, у нас жыў за ракою, у яго ґонтам [накрыта]. Манголія.

ҐО́НТА ж. Тое ж. Багданава.

ГО́НЧЫ м. Ганчак, гончы сабака. Гончы [сабака] пасець кароў. Баравікі.

ГО́НЯ ж. Гоні; старая мера ворнай зямлі. Тры гоні атсадзі́ла. Чуцькі.

ГОП выкл. Хутка, імгненна скочыць. Кот – гоп у вакно. Самсоны. Я – гоп на зямлю, ай, вочачка выкачваецца. Партызаны.

ГО́ПІКІ, О́ПІКІ мн. 1. Перамёрзлая, перазімаваная бульба. Ходзім па полі, збіраем гэтыя гопікі – бульбу леташнюю. Кішуроўшчына. Збіралі па полі [пасля вайны] бульбінкі, звалі гопікі, яны буйныя, але засталі́ся на полі, мёрзлыя. Ракаў Засценак. Послі вайны гълата, есь хочыцца, дык з гопікаў пышкі рабі́лі. Заазер’е. 2. Страва (аладка, блін), згатаваная з перамёрзлай бульбы. Гопікаў пад’ясі́ – панос станіць у людзей. Ракаў Засценак. Гопікі пяклі́ з мёрзлай бульбы. Дуброўкі. Траву рвалі абы-якую, таўклі́ бульбу гнілую – опікі называліся. Рэчкі.

ГО́РА н. 1. Гора, бяда, няшчасце. Не адно гора, дык другое: пальцы адрэзаў. Сколька тут той жызні астаецца пажыць, а ўсё гора і гора. Гора заставіць, усяму навучыць. Гора бываіць ні адно, дык другое. Апечкі, Багданава. ГО́РАЧКА памянш. А-яй-яй, пасле вайны такое ж было горачка! Запруддзе. 2. Клопат, турбота, цяжкасці. Трава спарыш дужа карані́стая, выпалаць яе дык гора. Гарадзец. ◊ ГО́РА ПА ГО́РУ. Пра бяду, што не пакідае чалавека. Гора ёй па гору: муж прапаў, унук напі́ўся ў школе, бі́ўся. Е́тай жанчыне гора па гору. Запруддзе.

□ Ад гора ні ў мора – въда халодная. Каралевічы. □ Гора з бядою у абдымку ходзяць. Запруддзе.

ГО́РАД, ГО́РАТ м. Горад. Толькі пъ гаръдах асталіся цэрквы. Заазер’е. Ну, я пайшла на горът. Нямойта.

ГО́РАН м. Горан (у кузні). Бярэш жалеза, абгінаіш на клін, кусок жалеза ложыш і уварыіш у гарне, кап [было] жыткае, як вада. Жохава. Мех быў у кузні, горан. Міцюкова. Каля горна заллюся потам. Ульянавічы.

ГО́РАСЦЬ ж. Клопаты, турбота. У каждага свае горасці. Жохава.

ГО́РАЧКА ж. Горка, невялікі ўзгорак, узвышша. Там горъчка тъкая, лясок. Вялікі Азярэцк, Каралевічы.

ГОРБ м. Пагорак. Коззі – там горб^п сярот балота. Багданава.

ГО́РДАЦЬ незак. Грэбаваць, пагарджаць. Раз так гордуюць – на парог не зойдуць. Ня гордайця, ежце малако. Ня гордайця, супу нада была пачэрпаць. Міцюкова. Толькі ня гордайця. Нямойта.

ГО́РДЫ прым. Ганарысты, пагардлівы, фанабэрысты. Жохава.

ГО́РКІ прым. Горкі. Пъдалешнікі жоўтыя, горкія. Алексінічы. Казлы былі́, жоўцінькім цві́ціць, высокія такі́я, горкія-горкія, настаівалі і аблівалі [ад клапоў]. Горкі, як палын. Багданава. А, гэта горкая трава падбел. Заазер’е. Жугушка горкъя, яе мені ўкладзі́ [у вар] й хърашо піць [ад нерваў]. Чуцькі. А лісткі́ красі́вые з медуні́цы, але горкія. Серкуці. ГО́РЧЫНЬКІ памянш. Піўко горчынькъя, а болі нічога. Чуцькі.

ГО́РЛА н. Горла. Цвёрдае горла ў курыцы, паложыш гароху ў горлышка, і яно барабаніць. Горла курынае пасушыш, паложыш дзве-тры гарошыны, кальцо зробіш, як баранак, дзелалі дзіцям. Буй. ГО́РЛЫШКА памянш. Буй.

ГО́Р’Е н. Тое ж. Гарлаві́на у каровы, гор’е. Парэчча.

ГО́РЛІК м. Лясны голуб. На горліка ахоцілісь. Сянно.

ГО́РНІЦА ж. Збудаваны цалкам (пад ключ) дом. Я сама гэту будку строіла, а цяпер даюць горніцу. На табе ключы – усё гатова. Нямойта.

ГО́РНІЦА ж. Дарога. Закур’е.

ГО́РТАЧКА ж. Мера лёну, роўная дваццаці жменям. Лён на таку засцілалі, па дваццаць жмень звязвалі. Тады гетыя гортачкі кладзеш, на гортачкі даску. Багданава.

ГО́СПІТАЛЬ м. Шпіталь. Паеду ў госпіталь у Ві́цебска. Нямойта.

ГОСЦЬ, ГОСЬ м. Госць. Ён госць у яго. Бывала ў госці ездзілі, госці зваліся. Запруддзе. Садзі́цеся, дърагея госці. Міцюкова. Гасцю ўсігда пачотнъе места. К вам гось яшчэ прыехаў? Партызаны. Па гасцях хадзі́лі. Неўгадава. ◊ НА ГО́СЦІ. У госці. Так, на госці прыедуць у выхадные. Партызаны. Вы на госці прыехалі? Ульянавічы. ◊ ПАБЫВА́ЦЬ У ГАСЦЁХ. Быць за госця. Можа яшчэ дзе ў гасцёх пабываеце. Каралевічы.

□ Які́ гось, такая і чэсь. Багданава. □ Насі́ Бох гасцей – і я каля іх часцей [часцей як пажаданне]. Ульянавічы. □ Дай Бох гасцей часцей – будзе сям’і́ лягчэй. Дуброўкі, Каралевічы.

ГО́ТКІ мн. Аднагодкі, равеснікі. У сельсавеці работаіць, дужа здаровая. Мълъдая, с Тамарай маёй готкі. Багданава.

ГО́ХКАЦЬ незак. Таўчы да знясільвання (крупы, зерне). Гохкаеш крупу, пакуль рука не аблезіць. Міцюкова.

ГО́ЦАЦЬ незак. Гоцаць, падскокваць, прыкладваючы намаганні. У лес паедзіць, заві́сніць дзерава – на другое паві́сне, ён гоцае, пакуль ні зваліць. Жохава.

ГРАБАНУ́ЦЬ зак. Крыху пагрэбці. Сядзела з дзіцямі, калі́ сена грабану трохі. Чуцькі. Сена ў гародзі грабану, ляху выпалю. Чуцькі.

ГРАБА́Р, ҐРАБА́Р, ГРА́БАР м. Землякоп, грабар. Грабар ён быў і спецыяльна кънавы капаў. Парэчча. Ґрабар калодзезь капаў. Глубока дужа выкапаў. Грабар пайшоў абедаць. Нагнала агі́ру і асакі́, няможна было зліць: глыбока выкапаў [калодзеж]. Дольдзева. Грабары звалі, канавы яны капалі. Гарадзец. Грабары былі́, къпалі раку, і бацька мой хадзі́ў, гръбаром звалі. Манголія, Сукрэмна. Нанімалі людзей кънавы капалі, грабары называліся. Турава.

ГРА́БАЦЬ незак. Працаваць, корпацца. Работай, пакуль рукі грабаюць. Запруддзе.

ГРАБЁНКА ж. Грабянец, грэбень (для расчэсвання валасоў). Грабёнку кала куста пацярала. Фасаўшчына.

ГРАБЁШКА ж. Тое ж. А воўк дзеўчыню – хапыль і панёс ў лес, нашлі́ касынку, грабёшку. Партызаны.

ГРАБІ́ЛКА ж. Грабілка; сельскагаспадарчая машына для зграбання сена. Грабі́лкай саграбалі, на трактар сена клалі, пад Канева наша сена. Партызаны.

ГРАБІ́ЛЬНА, ГРАБІЛНО́, АГРАБІ́ЛЬНА, ГРАБІ́ЛНА, АГРАБІ́ЛНА н. Грабільна; ручка (дзяржанне) у граблях. У гръблях грабі́льна, брусок, зуб’я ёсь. Леснікова. Грабі́льна і брусок з зуб’ямі ў граблях. Розмыслава, Дольдзева. Грабі́лна зламаў. У мужыка грабі́лна у руках. Нямойта. У гръблях грабілно, брусок, зуб’я. Баравікі. Аграбі́льна ў граблях ламаіцца. Гарадзец. Ён стук аграбі́лнам аб пол. Нямойта.

ГРА́БЛІ, АГРА́БЛІ, АГРАБЛІ́ толькі мн. Граблі. Зуб’я з дуба ў граблі дзелълі. Заазер’е. У граблях аграбі́лна, брусок, зубы. Гарадзец. Возьмеш аграблі, сор увесь адсунеш. Дольдзева. Што ты аграблямі дзелаіш. Вялікі Азярэцк.

ГРА́БІЦЬ незак. Рабаваць. Яны [паліцаі] бралі, грабілі ў людзей. Багданава.

ГРАБЯНЕ́Ц м. Грабянец, грэбень (для расчэсвання валасоў). Грабянец – адзі́н бок часты, другі́ – рэткі. Багданава. Гръбянцы алюмі́нівые дзелалі. Серкуці. Грабінца ў галаву німа. Вялікі Азярэцк.

ГРАБЯНЁК м. Грабеньчык (у птушак). Курупаткі зваліся, іх ловюць, грабянёк такі́, галоўка красненькая, жоўценькая. Цясішча.

ҐРА́ҐАЦЬ незак. Каркаць. Вароны ґраґаюць. Качкі ґраґаюць. Розмыслава.

ГРАД, ГРАТ м. Град. Каб граду ні было і пъмяло бралі і лъпату пераверчвалі тым бокам, дзе хлеб бралі, як пяклі́, каб усе перавярнуліся (прыкмета). Чуцькі. Не на маёй памяці град^т выбіў зярно. Нямойта. Як грат летам – лапату выбрасіш (прыкмета). Старынная эта прыхамаць, цяпер эта ні нада. Савінічы. Як дош моцны йдзець, кі́дай лъпату вон [з хаты], штоп грат ні пабі́ў (прыкмета). Партызаны.

ГРАДА́ ж. 1. Штабель дроў. Грады былі́ пат сцяной, для дроў былі́ драўнікі́. Вялікі Азярэцк. Града дроў была, сама сцягнула у хлеў. Багданава. Грады дроў ляжаць, альховыя. Партызаны. Грыда дроў. Можна кругла складаць, можна так. Савінічы. Пайду дровы складаць у граду. Я іх [дровы] рэзала, калола й складывала ў граду. Заазер’е, Станюкі, Серкуці, Ульянавічы. 2. Дрывотня; месца, дзе складваюць дровы. Града завём мы ета, дзе дровы складыюць. Фасаўшчына. 3. Стос, пак (газет, папер). Цэла града газет. Вялікі Азярэцк.

ГРАДАБІ́ДНЫ прым. ○ ГРАДАБІ́ДНАЯ СЕРАДА́ (СІРІДА́ ГРЫНАБІ́ТНАЯ). Градавая серада; дзень (серада) пасля Вялікадня. На градабі́дную сераду нільзя пярыць бяллё праннікам. Багданава. Сіріда грінабі́тная бываіць летам, ета грат бываіць. Самсоны.

ГРА́ДКА ж. 1. Градка (для вырошчвання раслін). Дужа градкі ні палола на русальную нядзелю. Вялікі Азярэцк. 2. Штабель дроў. У градку складзены дровы. Леснікова. Складвалі дровы у градку. Станюкі, Рэчкі, Чуцькі.

ГРАЗА́ ж. Навальніца. Граза – ета такі́ клубок, ні дай бох гразы. Нъйшла такая граза, цёмна. Нъйшла граза, адну бабу забі́ла, а другую асмаліла. Багданава. Послі Прачыстай граза ужэ канчаецца (прыкмета). Нямойта. Я ві́дзіў, як ува бед стала нъхадзі́ць гръза – светлъя хмара. Міцюкова. Вутрачкам устанеш, ідзеш у лес, разные цвяты рвеш, а тады ў цэркву свяці́ць нясеш, а тады усе вешалі ў хаці, у хлеві – ад гразы. Цясішча.

ГРАЗІ́ШЧА н. Вялікая гразь. У нас тады гразі́шча было. Буй.

ГРА́ЗНА прысл. Гразна, гразка. Дужа гразна было увясну і ўвосень. Самсоны.

ГРАЗНЕ́Й прысл. Больш гразны, гразкі. Што гразней, то здаравей. Запруддзе.

ГРА́ЗНЫ прым. Гразны, гразкі. Гразныя рукі, павымазъліся: у пяску качаюцца. Багданава. Дужа вуліца гразная была. Самсоны.

ГРАЗЬ, ГРАСЬ ж. Гразь, бруд. Пълажылі ў кулею, у гразь, перат шафёрам. Багданава. І гразь елі, і ў гразі́ жылі́, а здаровыя былі́, як мядзведзі. Ульянавічы. Лепюць гняздо [ластаўкі] з гразі і быстра, і дні за тры. Фасаўшчына. Здзелала А́лю на гразь, на мазь. Парэчча. Хто пойдзіць у гэту гразь. Закур’е. Грась на руках. Вялікі Азярэцк, Заазер’е. Грась на вуліцы. Заазер’е. І с песнямі жылі, а цяпер заняло. Азярэцк. ◊ ЯК ГРАЗІ́. Шмат, многа. Летысь яблык як гразі́ было насыпана. Ульянавічы. Жукоў як гразі на бульбі. Серкуці.

ГРАЗЮ́ГА ж. Вялікая гразь. Гразюга тъкая на той хермі! Пожанькі.

ГРАК м. Грак. Гракі́ ў чатыры часы начынаюць крычаць. Баравікі. Ні былі́ ж тыя гърацкі́я, а з дзярэўні гледзяць, як гракі́! Савінічы.

ГРА́КНУЦЦА зак. Грукнуцца, упасці з моцным шумам, грукатам. Гэдакімі мазгамі сваі́мі гракнуўся аб дзежку. Дольдзева.

ГРА́КНУЦЬ зак. Грукнуць, грымнуць, з сілай ударыць. Як гракнула качалкай аб стол – вон з хаты. Дольдзева.

ГРАМ м. Малая колькасць чаго-н., трохі, няшмат. Каб грама што пъмаглі́, а пярун жа абпалі́ў хату. Апечкі. ◊ ДА ГРА́МА. Цалкам, поўнасцю. Пагнілі́ ўсі да грама яблыкі. Запруддзе. ◊ НІ ГРА́МА. Ніколькі. Ні хачу жыць ні грама. Самсоны. ◊ НІ ГРА́МАЧКІ. Тое ж. Ні грамъчкі ні засну: так балі́ць почка. Нямойта.

ГРА́МАТА ж. Пісьменнасць, адукацыя. Раз-два-тры-чатыры – / Мяне грамаце ні ўчылі, / Ні пісаць, ні чытаць, / Толькі ў палачкі гуляць. / Я ў палачкі гуляла, / Сабе ножаньку зламала (дзіцячая лічылка). Запруддзе. А грамаце нас ні навучылі. Неўгадава.

ГРАМАТВО́Т м. Громаадвод. Сталі граматвоты ставіць. Багданава.

ГРАМАТНЕ́ЙШЫ прым. Больш пісьменны, адукаваны. Дочка і́хная граматнейшая. Міцюкова.

ГРА́МАТНЫ прым. 1. Пісьменны, адукаваны. Бацька грамътны быў, а брат быў грамътнейшы. Чуцькі. Іна троху граматнъя была. Багданава. 2. перан. Які выяўляе адзнакі розуму. Пятух сі́льна грамътны: моніць пісклянят, кап збігалі з дарогі. У мяне каровы грамътныя: мы клункі на плечы – ў лес, і яны у лес, а там знойдуць нас. Каралевічы.

ГРА́МАЦЬ ж. Пісьменнасць, адукацыя. Запруддзе.

ГРАМІ́ЛА агульн. Высакарослы, вельмі мажны, грузны чалавек. Во грамі́ла, здаровы, бальшы чълавек. Грамі́ла кажуць, хто здаровы. Багданава.

ГРА́МІНА ж. Малая колькасць, трошкі, няшмат. Я во геткае граміны ні ўзяла ў рот. Багданава.

ГРАМІ́ЦЬ незак. Знішчаць, разбураць. Можа грамі́ў ён царкву? Буй.

ГРАМНІ́ЦЫ толькі мн. Грамніцы, Стрэчанне; зімовае свята народнага календара (пэўны дзень у лютым месяцы, калі, паводле традыцыйных уяўленняў, зіма сустракаецца з вясной). Пітнаццатага фівраля Грамні́цы. Гарадзец. Грамні́цы былі́ зімой, у феврале, свечы свяці́лі, атправа была. Савінічы. На Грамні́цы бацюшка свечы свеціць. Свечка гета ад грымоту, ад перуна. Каралевічы. У нас жа завуцца Грамні́цы, а ў Ленінградзе – Встрэчанне. Нямойта. После Грамні́ц сена нада скату траці́на, а хлеба палаві́на. Запруддзе. На Грамні́цы каб вол напі́ўся, то вісна будзіць ранняя (прыкмета). Гарадзец. Калі́ на Грамні́цы въда, тады жыта пасьпеіць да Льлі (прыкмета). Ракаў Засценак. Свячой, што на Грамні́цы прынясуць, дзецям въласы пътпальвалі. Гарадзец.

□ Грамні́цы – палаві́на зімі́цы, скідай рукаві́цы. Буй, Каралевічы, Чуцькі. □ На Грамні́цы – здзівай (скідай) рукаві́цы. Запруддзе, Жохава. □ Да Грамні́ц не скідай рукаві́ц. Міцюкова. □ Дъждаў Грамні́ц – пълаві́на зімі́цы, хлеба траці́на, а корму пълаві́на. Дольдзева, Вялікі Азярэцк, Партызаны. □ На Грамні́цы <пад вуглом> нап’ецца пятух вадзі́цы. Запруддзе, Вялікі Азярэцк, Міцюкова, Леснікова. ГРАМНІ́ЧКІ памянш. □ Грамні́чкі – пълаві́на зямі́чкі. Ракаў Засценак.

ГРАМУ́ЛЬКА ж. Малая колькасць, трошкі, няшмат. Грамулькі сена німа. У самога сена ні грамулькі німа. Буй.

ГРАНІ́СТЫ прым. Пакрыты кучавымі (белымі) воблакамі. Неба грані́стъя – [гэта] неба ў гранкъх, па небу кургунамі воблъкі ходзюць. Запруддзе. Як бульбу сеюць, неба грані́стае – бульба добрая будзе (прыкмета). Сёння неба грані́стае – будзе бульба ўраджайная (прыкмета). Багданава.

ГРА́НКА ж. Баразна, радок, градка. Бульба атмякла, гранкі шчэ паганяў. Гранкъмі пъганяй і давай буракі́ садзі́ць. Багданава. Гранка цыбулі. Розмыслава. Варона з’ела гранку квасолі: зъ ціціві́ну і цягніць. Сукрэмна. Нъга балі́ць хадзі́ць пъ гранках. Вялікі Азярэцк.

ГРА́НКІ мн. Кучавыя (белыя) воблакі. Гранкі, неба грані́стае. Багданава. Неба ў гранках. Запруддзе.

ГРАНО́К м. Край (печы), акраек. На гранку мыла ляжыць. Рэчкі.

ГРАНЯ́ЦЬ незак. Абворваць, акучваць. Бульбу граняюць акушнікам. Мянюцева.

ГРА́СКІ прым. Гразкі, брудны. Граская кофта. Серкуці.

ГРА́ТКА ж. Хваля, складка на паверхні чаго-н. Страчкі́, смарчкі́ ні рызьлічаю: граткімі такі́мі яны. Вялікі Азярэцк.

ГРА́ТКІ незак. Гуляць (пра дзяцей). Дзеці пайшлі́ граткі, я тут адна. Дзеці ўцяклі́ граткі, ні пумугаюць. Партызаны.

ГРА́ЎЦЫ мн. Жыхары вёскі Граўшчына. Пожанькі.

ГРАЦЬ незак. 1. Іграць. Як граіць музыка, як пойдуць друтуваць, як хата ні разваліцца. Вялікі Азярэцк. 2. Блішчаць, пералівацца рознымі колерамі. На Івана рана сонца граець, то падымецца, то апусціцца, разбігаіцца рознымі цвітамі – сі́німі, краснымі, жоўтымі. Запруддзе.

ГРАЧА́НЫ, ГРЭЧА́НЫ прым. Грэцкі. Крупы былі́ грачаныя, свайе, з свайе грэчкі. Грэчаныя крупы былі́. Партызаны.

ГРАЧНЁВЫ прым. Грачнёвы, грачаны. Гръчнёвая салома з грэчкі. Гръчнёвая салома длі ската. Жохава. Грачнёвае звару кашы, яна скарэй варыцца, яе ні перавараць. Вялікі Азярэцк. Грачнёвы мёд сама лучша. Грачнёвы мёд мне нісмашны. Міцюкова.

ГРАЧЫ́ХА ж. Грэчка. Грачыха любіць пішчаную почву. Грачыха цвіцець – с пыльцой пчала ідзець. Нямойта. Грачыха у нас родзіць харошая. Жохава.

ГРАЧЭ́ЎНІК м. Грачанішча. Міцюкова.

ГРОБ, ГРОП м. Труна. Ля гроба дайжэ ні стъяла [пра жонку]. Багданава. І гроп здзелалі таму рабёнку. Алексінічы. У нас адзі́н памёр ат гарэлкі, дык пълажылі ў гроп бутылку. Некаторым кладуць газету, кні́шку. Партні́ха была, то пълажылі кусочък мацерыялу і ні́так. С правъга боку кладуць. Ракаў Засценак.

Каталог: uploads
uploads -> Конкурс для маладых журналістаў 4 Майстэрня грамадзянскай актыўнасці для моладзі 5
uploads -> Кроніка грамадскага жыцця Гарадзеншчыны ад грамадскага аб’яднання
uploads -> Гданьск пачынаецца ў наваградку пралог як заўсёды, сонца мела
uploads -> Вучэбны матэрыял да ўрока №9 М. М. Брылеўскі
uploads -> Штомесячны агляд эканомікі беларусі
uploads -> Клуб Лакальных Лідэраў 6 Семінар у Вільні для журналістаў 7 конкурс адукацыйных матэрыялаў 8 конкурс
uploads -> Віктар Крэс панятоўскія-крэпышы герба «юноша»: радавод старажытнага
uploads -> 18 кастрычніка 2012 г. 1522 Аб узнагароджанні Ганаровай
uploads -> Клубы і аматарскія аб’яднанні Назва бібліятэкі
uploads -> Клубы і аматарскія аб’яднанні сеткі публічных бібліятэк Стаўбцоўскага раёна

Спампаваць 6.25 Mb.

Поделитесь с Вашими друзьями:

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 51