Дзяржаўная установа адукацыі “Навучальна-педагагічны комплекс Рудаяварскі дзіцячы сад – сярэдняя агульнаадукацыйная школа”

“Навучальна-педагагічны комплекс Рудаяварскі дзіцячы сад –

Восень бярэ ўладу у свае рукі. Якуб Колас “Восень”

Фарміраваць навык свядомага, правільнага , выразнага чытання вучняў, уменне вызначаць эмацыянальны настрой твора;

Развіваць лагічнае і вобразнае мысленне, творчую фантазію;

Узбагачаць слоўнікавы запас вучняў па тэме “Восень”;

Выхоўваць эмацыянальныя і эстэтычныя адносіны да прыгажосці прыроды.

Абсталяванне: партрэт Я. Коласа, плакаты з надрукаванымі “слоўнікамі настрою і пачуццяў”, карткі з запісам слоў, засушаныя кляновыя лісты, выстава з работамі па фітадызайну, цацачны тэрмометр, мультымедыйная устаноўка.

Ход урока

Арганізацыйны момант.

Настаўнік:

- Добры дзень! Я рада ўсіх вітаць у нашым класе. Але перш чым мы пачнём наш урок, я хачу вызначыць тэмпературу ў нашым класе пры дапамозе вось гэтага чароўнага тэрмометра.

(Настаўнік падходзіць і “ставіць тэрмометр” вучням)

- Якая добрая дзяўчынка!

- Старанная вучаніца!

- Ветлівая дзяўчынка!

- Адказная вучаніца!.

- Ці праўду сказаў мне чароўны тэрмометр? А цяпер усміхніцеся мне, а я вам. Вось у такім добрым настроі пачнём наш урок – урок літаратурнага чытання.

Моўная размінка.

1. Дыхальная гімнастыка

- А каб ваша чытанне было сапраўды прыгожым і правільным,пачнём наш урок як заўсёды з дыхальнай гімнастыкі, якая таксама ўмацоўвае ваша здароўе.

(Выконваецца некалькі практыкаванняў: “Дыхае носік”, “Пушынка”, “Свечка”, “Ружа”)

2. “ Складавічок”

- Працягваем нашу моўную размінку. Складавічок сёння прапануе вам вось такое заданне:

ТПІ, ТПЭ, ТПА,ТПО, ТПУ, ТПЫ

(Склады чытаюцца працяжна, коратка, хутка)

(На дошцы запісаны сказ: “У нас зараз урок чытання”. Замест знака прыпынку кляновы лісток.)

- Папрацуем над інтанацыяй сказа. Але што гэта? Якісьці незвычайны знак прыпынку ўканцы сказа.

- Якія знакі прыпынку могуць стаяць у канцы сказа?

- Як будзе гучаць сказ, калі паставім кропку?

- Зробім апавядальны сказ клічным па інтанацыі.

- Што вы павінны перадаць голасам?

- Папрацуем над інтанацыяй пытальнага сказа. Штогучыць у пытальным сказе?

(Сказ чытаецца чатыры разы з пастаноўкай лагічнага націска на кожнае слова. Апошні раз: “У нас зараз урок чытання?)

- Так, у нас урок чытання. Як называецца раздзел над якім мы працуем?

(“ Восень, восень залатая, сее радасць на зямлі “)

- Каму падабаецца гэтая пара года? А за што вы любіце восень?

- У годзе ёсць чатыры пары - зіма, вясна, лета, восень. Кожная пара года прыгожая па-своему. Сёння мы працягнем падарожжа ў дзіўную і трошкі сумную пару года – восень.

Праверка дамашняга задання

- Які твор вы рыхтавалі дома? ( Верш П. Броўкі “Надыход восені” на памяць)

- Праверку дамашняга задання мы арганізуем у выглядзе конкурса на лепшага чытальніка. Вы павінны ўважліва слухаць чытанне сваіх сяброў, каб пасля выбраць лепшага дэкламатара.

(Даецца аналіз чытання спачатку вучнямі, затым настаўнікам, выстаўляюцца адзнакі).

- Я прапаную вам адгадаць загадку: “Любіць вецер з ім гуляць і з галінак абрываць. (Ліст)

- У мяне кляновыя лісточкі. Яны дапамогуць нам выбраць лепшага чытальніка. Адзін лісток пакідайце сабе, а другі аддайце таму, каго вы лічыце сёння лепшым дэкламатарам. (Дзеці абменьваюцца лісточкамі)

- У каго атрымаўся самы большы букет? (Віншуем лепшага чытальніка)

Знаёмства з тэмай і мэтай урока

- Назву тэмы сённяшняга ўрока вы даведаецеся, калі правільна складзіце сказ.

(На дошцы прымацаваны карткі з запісам слоў: восень, у, бярэ, ўладу, рукі, свае. Адзін вучань выходзіць да дошкі і складае сказ)

- Восень бярэ ўладу ў свае рукі. Як вы разумееце сэнс дадзенага сказа. У якім значэнні ўжыта слова “бярэ” – у прамым ці пераносным?

- А цяпер я прапаную вам прадоўжыць маю думку:

Слайд:

Сёння на ўроку мы –

будзем чытаць, каб … (навучыцца чытаць яшчэ лепш, даведацца пра нешта новае)

будзем адказваць на пытанні, каб…

будзем чытаць выразна, каб…

Фізкультхвілінка

Падрыхтоўка да ўспрымання новага матэрыялу

- А зараз я прапаную вам апынуццаў царстве залатой восені.

Услухайцеся ў музыку, якая будзе гучаць. Угледзьцеся ў асеннія пейзажы. Які настрой выкліча ў вас ўбачанае і пачутае?

Слайд з фотакарцінамі залатой восені пад муз. суправаджэнне (П. І. Чаўкоўскі “ Поры года” – “Кастрычнік”) і чытанне настаўніка:

- Восень – гэта пара, калі зямля апранае самыя дарагія уборы. У гэтыя дні здаецца, што яна нават пачынае свяціцца. Цёплы чырвоны свет ідзе ад асін, ярка жоўты - ад бяроз, вогненны - ад рабін. Выгляне сонца - і ўсё ўспыхвае яркімі колерамі, і сэрца замірае ад гэтай дзіўнай прыгажосці. Прыгажосць! Якая прыгажосць! Восень прыходзіць да нас нячутна. Першая яе прыкмета – жоўты лісток. Гэта значыць, што лета прайшло.

- Які настрой выклікалі ў вас восеньскія пейзажы і музыка?.

(Зварот да слоўніка настрою, які вывешваецца на дошку)

- Напэўна настрой суму і жалю ўзнікае ад таго, бо мы з вамі ведаем, што хутка адыдзе і гэтая прыгожая пара – залатая восень.

- Ці спадабаліся вам фотакарціны восені? Чым?

- Якія колеры восені вы ўбачылі?

- Асеннія залатыя колеры так прыемны нам. Што вы скажаце пра музыку , якая гучала, якая яна? ( Спакойная , ціхая, меладычная)

- Аб сваёй роднай прыродзе людзі пішуць вершы, ствараюць карціны і музыку. Чароўнасць восеньскай прыроды прыцягвае. Мастак размаўляе з намі з дапамогай фарбаў. Кампазітар – таксама мастак, толькі ён малюе асаблівымі музычнымі фарбамі. Музыка таксама можа перадаваць фарбы, гукі, настрой прыроды. А пісьменнікаі паэта можна назваць мастаком слова.

- Сёння мы пазнаёмімся з апавяданнем Я.Коласа “Восень”. Гэтага пісьменніка называюць не проста мастаком слова , а песняром роднай мовы. Аб гэтым пісьменніку вы шмат чаго знаеце. Таму я прапаную вам адказаць на пытанні віктарыны:

- Жыццё на ўлоне прыроды давала магчымасць уражліваму хлопчыку адчуць чароўную красу беларускіх краявідаў. Я прапаную вам пазнаёміцца з апавяданнем Я.Коласа “Восень”.

1. Слоўнікавая работа (грудоўкі, атава)

2. Першапачатковае ўспрыманне твора.

(Вучні чытаюць тэкст самастойна, сабе моўчкі)

- Якія пачуцці выклікаў у вас гэты тэкст?

- Чаму ў вас узніклі такія пачуцці?

3. Паўторнае чытанне (ланцужком услых)

- Пра якія прыкметы восені апавядае аўтар?

4. Выбарачнае чытанне.

- Як выглядае луг? (поле, лес)

5. Работа ў парах.

- Знайдзіце вобразы, якім аўтар надае якасці жывой істоты. Дзе аўтар выкарыстоўвае прыём адухаўлення?

6. Работа над выразным чытаннем.

“Артысты” – падрыхтаваць выразнае чытанне урыўка за 3 мінуты.

- Што значыць чытаць выразна?

(работа па памятцы па выр. чытанню)

7. Работа па малюнку да тэксту. (Работа ў пары)

- Якія колеры выкарыстаў мастак: цёплыя ці халодныя? Чаму…?

(Заданне: падпісаць малюнак сказамі з тэксту.)

Абагульненне:

- А ці можна малюнак падпісаць такім сказам: “Восень усюды накладвае свой след, сваю руку”?

- Гэты сказ сугучны з тэмай нашага ўрока – “Восень бярэ ўладу ў свае рукі”.

Давайце яшчэ раз растлумачым сэнс дадзеных сказаў. (Гэта значыць - па ўсіх прыкметах відаць, што прыйшла сапраўдная восень.)

Вынік урока. Д. з.

- Я думаю, што сённяшняе падарожжа ў гэтую дзіўную і прыгожую пару года пакінула ў вашых сэрцах радасць і захапленне. Вашым дамашнім заданнем будзе – навучыцца выразна чытаць тэкст Я.Коласа “Восень”.

- Наш урок падыходзіць да канца і я хачу запытаць у вас…

(На дошцы запіс)

Сваёй працай на уроку я:

Задаволена

Не зусім задаволена

Я не задаволена, таму што…

Рэфлексія “ Настаўнік-тэрмометр”

- А зараз я хачу даведацца ці змянілася тэмпература ў нашым класе. Але наш чароўны тэрмометр зламаўся… Тэрмометрам буду я. Калі вы лічыце, што наш урок быў цікавы і карысны – станавіцеся па маю правую руку. Калі ж вам было сумна і нецікава – па левую руку.