*Ацэнка АЦ «Стратэгія» на аснове нацыянальнай статыстыкі, дадзеных Сусветнага банка (даклады Doing Business), дакладаў ЕБРР, ААН, сацыялагічных апытанняў кампаніі «НОВАК» і НІСЭПІ.
Крыніца: The Global Competitiveness Report 2014 – 2015. Верасень 2014, http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2014-15.pdf
The Global Competitiveness Report 2012-2013, ацэнка 144 краін свету World Economic Forum, верасень 2012
The Global Competitiveness Report 2013-2014, ацэнка 148 краін свету World Economic Forum, верасень 2013
Індэкс глабальнага міру ад Інстытута эканомікі і міру16
Інстытут эканомікі і міру падае рэйтынг 162 краін свету па Індэксе глабальнага міру. У яго ўключаны краіны, якія прадстаўляюць 99,6% насельніцтва Зямлі. З 2008 года свет становіцца ўсё больш небяспечным. З 2008 па 2013 гг. у 111-ці краінах узровень міру паменшыўся і толькі ў 51 краіне ён павялічыўся. Сем з дзесяці першых месцаў у рэйтынгу займаюць еўрапейскія краіны. Наперадзе “планеты ўсёй” Ісландыя. За ёй ідуць: Данія, Аўстрыя, Новая Зеландыя і Швейцарыя. У гэтым годзе глабальную карціну сапсавалі падзеі ва Украіне, Сірыі, грамадзянская вайна ў Паўднёвым Судане, актывізацыя тэрарыстаў у Афганістане, Іраку, Лівіі і на Філіпінах. Беларусь сёлета апынулася на 92-м месцы. У мінулым годзе мы былі на 94-м месцы, у 2012 - на 93-м, а ў 2008 - на 84-м месцы. Гэта як раз той рэдкі міжнародны індэкс, па якім Беларусь мае лепшую пазіцыю, чым ЗША (101-ае месца).
Праз Індэкс глабальнага міру эксперты ацэньваюць узровень бяспекі ў грамадстве, ступень ўцягнутасці ў міжнародныя і ўнутраныя канфлікты, а таксама глыбіню мілітарызацыі. Індэкс агрэгуе 22 колькасныя і якасныя паказчыкі. Напрыклад, унутраныя і міжнародныя канфлікты ацэньваюцца па такіх фактарах, як колькасць канфліктаў, колькасць смерцяў у гэтых канфліктах, адносіны з суседнімі краінамі. Бяспека ацэньваецца па ўзроўні ўспрыманай злачыннасці, колькасці бежанцаў, палітычнай нестабільнасці, тэрарызму, колькасці забойстваў і зняволеных на 100 тысяч насельніцтва і т. П. Мілітарызацыя ацэньваецца па аб'ёме ваенных выдаткаў, колькасці ўзброеных служачых на 100 тысяч насельніцтва, гандлі зброяй, лёгкасці доступу да малога і лёгкага ўзбраення і г.д.
У 2013 годзе Грузія адзначыла самае значнае паляпшэнне міру. Яна паднялася ў рэйтынгу адразу на 28 пазіцый, на 111-ае месца. У тройку лідараў па паляпшэнні ўвайшлі таксама Лівія і Кот Д'Івуар. Поспех быў забяспечаны за кошт умацавання палітычнай стабільнасці. Сірыя выцесніла Афганістан з пазіцыі самой ваюючай краіны свету. У бліжэйшыя два гады верагоднасць найбольшага пагаршэння міру будзе ў Аргенціне, Чадзе, Босніі і Герцагавіне, Непале, Бурундзі, Грузіі, Ліберыі і Катары. На думку Стыва Кіллеліа, старшыні Інстытута эканомікі і міру, «многія макра фактары сталі прычынай пагаршэння свету ў апошнія сем гадоў. Сярод іх працягваюцца наступствы глабальнага фінансавага крызісу, наступствы Арабскай вясны, распаўсюджванне тэрарызму. Паколькі ўсе гэтыя фактары будуць выяўляцца ў найбліжэйшай будучыні, істотнае паляпшэнне міру малаверагодна».
8% насельніцтва Зямлі жыве ў адзінаццаці самых ваюючых краінах свету. Толькі 5,5% насельніцтва нашай планеты жыве ў краінах з вельмі ўстойлівым мірам. Гэта сведчыць аб тым, што сотні краін свету працягваюць адчуваць востры дэфіцыт самага каштоўнага рэсурсу для дасягнення эканамічнага росту і дабрабыту - міру. Дзве сусветныя вайны, дзесяткі крывавых рэгіянальных канфліктаў і грамадзянскіх супрацьстаянняў, больш за 150 млн. ахвяр нічому не навучылі чалавецтва. У XXI стагоддзі стан вайны болей звыклы, чым камфорт міру. С. Кіллелія папярэджвае: «Прымаючы пад увагу пагаршэнне сітуацыі ў свеце, мы не можам заставацца самазадаволенымі станам інстытуцыйных асноў свету. Наша даследаванне паказвае, што без надзейнага падмурка росквіт свету малаверагодны. Гэта трывожны званок для ўрадаў, агенцтваў развіцця, інвестараў і шырокай міжнароднай супольнасці. Забеспячэнне міру - гэта перадумова сацыяльна-эканамічнага развіцця ».
Па ацэнцы экспертаў Інстытута эканомікі і міру, выдаткі ваенных дзеянняў, а таксама выдаткі на пераадоленне іх наступстваў у 2013 г. склалі $ 9,8 трлн. або 11,3% ВУП свету. Гэта ў два разы больш ВУП усёй Афрыкі. Гэта значыць, што кожны жыхар Зямлі з-за вайны і яе наступстваў штогод губляе $ 1350. У параўнанні з 2012, выдаткі выраслі на $ 179 млрд., або на 3,8%. Распарадчыкі чужога не схільныя ствараць інстытуты для стабільнага атрымання дывідэндаў міру. Ім больш звыкла сябраваць з ваеннымі баронамі. Рынак узбраення, дзяржаўныя выдаткі на людзей у мундзірах - гэта сотні мільярдаў долараў у год. Глабальная машына вайны ні на дзень не прыпыняе сваю працу.
Больш за 500 мільёнаў чалавек у 16 краінах знаходзяцца ў зоне рызыкі пагаршэння міру і правядзення ваенных дзеянняў у бліжэйшыя два гады. З гэтых 500 млн. чалавек 200 млн. жывуць менш чым на $ 2 у дзень. Для цынічных, жорсткіх распарадчыкаў чужога (палітыкаў і чыноўнікаў), а таксама для баронаў ваенна-прамысловага комплексу гэтыя людзі цалкам падыходзяць для выканання функцыі «гарматнага мяса».
У 2013 годзе істотнае пагаршэнне адбылося па такіх паказчыках, як экспарт і імпарт звычайнага ўзбраення на 100 тысяч насельніцтва. Ільвіная доля экспарту (~ 75%) прыпадае на пяць краін: ЗША, Расія, Германія, Кітай і Францыя. Рост гандлю ўзбраеннем і ваеннай тэхнікай адбыўся, у асноўным, за кошт павелічэння продажаў самалётаў. На гэты від зброі прыпадае больш за 40% усяго сусветнага гандлю зброяй.
Эксперты Інстытута эканомікі і міру ацанілі выдаткі гвалту для кожнай краіны. Для Беларусі ў 2013 яны склалі $ 5,1 млрд. Іншымі словамі, калі б нашы дзяржаўныя і грамадскія інстытуты былі такія ж, як, у Эстоніі (31-ае месца), то каля $ 4 млрд. можна было б накіраваць на развіццё інфраструктуры, падтрымку адукацыі або, яшчэ лепш, знізіць на гэтую суму падатковыя стаўкі. Рэкордныя страты ад дэфіцыту міру, па методыцы аўтараў Індэкса, панеслі ЗША - больш за $ 1,7 трлн.
Прадказальна ў канцы рэйтынгу апынуліся Украіна (141. месца) і Расія - 152.. Ільвіная доля краін СНД да гэтага часу працягвае адчуваць востры дэфіцыт міру. Пасля развалу Савецкага Саюза наш рэгіён так і не наблізіўся да зоны ўстойлівага міру. Востры канфлікт у Грузіі, бразганне зброяй паміж Азербайджанам і Арменіяй, расколатая Малдова і вось крывавая вайна паміж Украінай і Расіяй - Беларусь на гэтым фоне атрымлівае дывідэнды ад міру. Тым не менш, яна вымушана адцягваць рэсурсы для падтрымання інфраструктуры і інстытутаў супрацьдзеяння гвалту.
Ёсць некалькі найважнейшых імператываў для захавання міру і яго капіталізацыі нашай краінай. Першы - не ўцягвацца ў ваенныя канфлікты саюзнікаў і партнёраў па міжнародных дагаворах. Другі - спыніць кансервацыю неэфектыўнай эканамічнай мадэлі. Менавіта яна стварае найбольшую колькасць пагроз у эканоміцы і грамадстве. Трэці - аднаўленне партнёрскіх, сяброўскіх адносін з усімі вялікімі саюзамі, блокамі і геапалітычнымі цэнтрамі свету, у першую чаргу, з Еўрасаюзам і ЗША. Такі падыход да міру дазволіць нам ператварыць Беларусь у ўсходнееўрапейскую Аўстрыю ў сферы знешняй палітыкі і маладую Швейцарыю - у эканоміцы. Чацвёртае - рэзкае скарачэнне функцый і паўнамоцтваў дзяржавы. Найбольш эфектыўныя тыя краіны, у якіх распарадчыкі чужога канцэнтруюць рэсурсы на абароне жыцця і здароўя грамадзян, а таксама на ўмацаванні інстытута прыватнай уласнасці. Развіццё краіны адначасова па ўсіх чатырох напрамках было б аптымальнай стратэгіяй паўнавартаснай дэмілітарызацыі Беларусі і ўваходжання яе ў 5% краін свету з устойлівымі інстытутамі міру і развіцця.
Краіны свету ў Індэксе глабальнага міру, 2014 г.
Месца*
|
Краіна
|
Паказчык Індэкса-2014
|
Мілітарызацыя
|
Грамадства і бяспека
|
Унутраныя і міжнародныя канфлікты
|
Нацыянальныя выдаткі гвалту, млн. $
|
шкала ад «1» да «5»
|
4.
|
Новая Зеландыя
|
1,236
|
1,1
|
1,3
|
1,2
|
3890
|
11.
|
Чэхія
|
1,381
|
1,1
|
1,4
|
1,6
|
9105
|
11.
|
Швецыя
|
1,381
|
2,0
|
1,2
|
1,2
|
16775
|
23.
|
Польшча
|
1,532
|
1,4
|
1,6
|
1,6
|
27290
|
31.
|
Эстонія
|
1,635
|
1,3
|
1,8
|
1,6
|
1240
|
39.
|
Латвія
|
1,745
|
1,4
|
2,0
|
1,6
|
1305
|
46.
|
Літва
|
1,797
|
1,5
|
2,1
|
1,6
|
2100
|
92.
|
Беларусь
|
2,078
|
1,6
|
2,5
|
1,8
|
5100
|
97.
|
Арменія
|
2,097
|
1,6
|
2,1
|
2,4
|
1125
|
101.
|
США
|
2,137
|
2,5
|
2,0
|
2,0
|
1713095
|
103.
|
Казахстан
|
2,15
|
1,7
|
2,5
|
2,0
|
9540
|
108.
|
Кітай
|
2,207
|
1,9
|
2,3
|
2,2
|
496800
|
123.
|
Азербайджан
|
2,365
|
1,8
|
2,5
|
2,6
|
3585
|
141.
|
Украіна
|
2,546
|
2,0
|
2,5
|
3,2
|
11265
|
152.
|
Расія
|
3,039
|
3,1
|
3,0
|
3,2
|
242095
|
Поделитесь с Вашими друзьями: |