матэрыялы да самастойнай працы па дысцыпліне
“Гістарычнае краязнаўства беларусі”
для студэнтаў завочнай формы навучання
Пытанні і тэсты да самакантроля
Тэма 1. Гiстарычнае краязнаўства. Прадмет i задачы курса
-
Дайце вызначэнне паняцця краязнаўства.
-
Якія існуюць накірункі галіновага краязнаўства?
-
Пералічыце крыніцы гістарычнага краязнаўства.
-
Чым адрозніваюцца дзяржаўнае і грамадскае краязнаўства?
Тэма 2. Развiццё гiстарычнага краязнаўства
-
Знайдзіце адпаведнасць:
-
-
Першы гістарыёграф ВКЛ, аўтар “Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсея Русі”
|
а) Аляксандр Гваньіні
| -
Аўтар “Хронікі Еўрапейскай Сарматыі”
|
б) Ян Ласіцкі
| -
Польскі гісторык, які выдаў у 1582 г. зборнік “Пра рэлігію, ахвярапрынашэнні, вясельныя і пахавальныя звычаі русінаў, маскавітаў і татар”
|
в) Ігнацій Кульчынскі
| -
Архiмандрыт Гродзенскага Каложскага манастыра, першы даследчык беларускiх старажытнасцей.
|
г) Мацей Стрыйкоўскі
|
Прыклад адказу: 1 – г
-
Якія рускія навукоўцы і вандроўнікі даследавалі Беларусь у канцы XVIII – пачатку XIX стст.?
-
Пералічыце прозвішчы ўдзельнікаў Віленскай археалагічнай камісіі.
-
Знайдзіце адпаведнасць:
-
-
Год заснавання Полацкага езуіцкага калегіума
|
а) 1855
| -
Год заснавання Віленскага езуіцкага калегіума
|
б) 1773
| -
Год адкрыцця Віленскага музею старажытнасцей
|
в) 1579
| -
Год правядзення экспедыцыі Івана Ляпёхіна на Беларусь
|
г) 1581
|
-
Знайдзіце адпаведнасць:
-
-
Заснавальнік Віленскага музею стараджытнасцей
|
а) Тэадор Нарбут
| -
Стваральнік першай праграмы навуковых даследаванняў мiнуўшчыны славян, аўтар працы “Пра славяншчыну да хрысцiянства” (1818 г.)
|
б) Адам Кіркор
|
3) Аўтар тома “Літоўскае і Беларускае Палессе” у серыі кніг «Жывапiсная Расiя»
|
в) Еўстафій Тышкевіч
|
4) Аўтар шматтомнай працы «Старажытная гiсторыя лiтоўскага народа”
|
г) Зарыян Даленга-Хадакоўскі
|
-
Які навуковы зборнік выдавала Віленская археалагічная камісія?
-
Назавіце найбольш вядомыя працы
-
Міхаіла Бэз-Карніловіча
-
Аляксея Сапунова
-
Паўла Шэйна
-
Пералічыце прозвішчы польскамоўных даследчыкаў гістарычнага краязнаўства Беларусі 2-й паловы ХІХ ст.
-
Якое краязнаўчае таварыства было заснавана ў 1902 г. у Магілёве?
-
Якое шматтомнае энцыклапедычнае выданне краязнаўчага характару выйшла ў канцы ХІХ ст. на польскай мове?
-
Знайдзіце адпаведнасць:
-
-
Год правядзення першага Ўсебеларускага краязнаўчага з’езду
| -
1922
| -
Год стварэння Цэнтральнага Бюро краязнаўства
| -
1924
| -
Год стварэння Інбелкульта
| -
1925
| -
Год выхаду ў свет першага нумару часопiса «Наш край»
| -
1926
|
-
Ахарактарызуйце спецыфіку развіцця гістарычнага краязнаўства Беларусі ў 50-80-е гг. ХХ ст.
-
Якія сучасныя краязнаўчыя выданні Вы ведаеце?
-
Назавіце імёны сучасных краязнаўцаў.
Тэма 3. Краязнаўства ў вучэбнай i пазакласнай рабоце.
1. Якім чынам краязнаўчы матэрыял можа быць выкарыстаны на школьным уроку гісторыі?
2. Пералічыце магчымыя профілі школьнага гісторыка-краязнаўчага гуртка.
3. Ахарактарызуйце спецыфіку археалагічнага гуртка.
4. Якія існуць тыпы экскурсій паводле зместу, формы арганізацыі, спосабу перамяшчэння?
5. Пералічыце этапы падрыхтоўкі экскурсіі.
6. Які існуюць метады падачы матэрыялу ў ходзе экскурсіі?
7. Пералічыце магчымыя профілі школьнага гісторыка-краязнаўчага музея.
Тэма 4. Этнаграфiя ў краязнаўстве
-
Дайце вызначэнне матэрыяльнай і духоўнай культуры. Прывядзіце прыклады.
-
Пералічыце імёны даследчыкаў, якія займаліся вывучэннем культуры беларускага народа ў ХІХ ст.
-
Пералічыце гісторыка-культурныя рэгіёны Беларусі.
-
У чым складаецца спецыфіка Беларускага Падзвіння як асобнага гісторыка-культурнага рэгіёна Беларусі?
-
Якіх сучасных даследчыкаў этнаграфіі Беларускага Падзвіння Вы ведаеце?
Тэма 5. Археалагiчныя помнiкi ў краязнаўстве
-
Пералічыце імёны вучоных ХІХ ст., якія стаялі ў вытокаў беларускай археалагічнай навукі.
-
Якія катэгорыі помнікаў археалогіі Вы ведаеце?
-
Назавіце найбольш распаўсюджаныя народныя назвы гарадзішчаў.
-
Пералічыце найбольш распаўсюджаныя народныя назвы курганаў.
-
Якія найбольш пашыраныя сюжэты легендаў і паданняў пра помнікі археалогіі Вы ведаеце?
-
Пералічыце катэгорыі культавых камянёў Беларусі.
Тэма 6. Помнiкi архiтэктуры
-
Пералічыце элементы абарончых збудаванняў гарадоў Беларусі ХI-ХIIІ стст.
-
Ахарактарыуйце адметныя рысы Полацкай школы дойлідства. Якія храмы гэтай архітэкурнай школы Вы ведаеце? Якія храмы захавался да нашага часу?
-
Ахарактарыуйце асаблівасці Гродзенскай школы дойлідства. Якія храмы гэтай архітэкурнай школы Вы ведаеце? Якія храмы захавался да нашага часу?
-
Дайце вызначэнне паняцця “базіліка”
-
Дайце вызначэнне паняцця “неф”.
-
Дайце вызначэнне паняцця “апсіда”.
-
Пералічыце найбольш вядомыя замкi Беларусі агульнадзяржаўнага значэння, узведзеныя ў XIV – XV стст.
-
Пералічыце храмы абарончага тыпу XV – пачатку XVI стст.
-
Ахарактарызуйце асаблівасці архітэктурнага стылю барока.
-
Якія храмы эпохі барока на Беларусі Вы ведаеце?
-
Якія “гістарычныя” стылі архітэктуры атрымалі развіццё на Беларусі ў ХІХ – пачатку ХХ стст.?
Гiстарычнае краязнаўства – комплекснае навуковае вывучэнне насельніцтвам гiсторыi і гiсторыка-культурнай спадчыны сваёй мясцовасці.
Для замацавання ведаў па дысцыпліне студэнтам завочнай формы навучання прапануецца напісанне рэферата. Рэферат павінен насіць характар краязнаўчага даследавання, прысвечанага разгляду аднаго з аспектаў гісторыі і культуры свайго края. Тэма і структура рэферата можа быць прапанавана самім студэнтам, але абавязкова ўзгадняецца з выкладчыкам па дысцыпліне.
ПРЫКЛАДНАЯ ТЭМАТЫКА рэфератаў:
-
Гісторыка-культурная спадчына горада ... (вёскі …)
-
Архітэктурная спадчына горада … (вёскі ...)
-
Касцёл (царква) ў вёсцы … (горадзе …)
-
Храмы … раёна
-
Помнікі археалогіі … раёна.
-
Фальклорная спадчына вёскі … (раёна).
-
Калегіум езуітаў у Полацку.
-
Полацкі кадэцкі корпус.
-
Музеі Полацка.
-
Помнікі і памятныя мясціны, звязаныя з вайной 1812 г. у Полацку.
-
Архітэктурныя помнікі эпохі барока ў Полацку.
-
Полацкі Спаса-Ефрасіннеўскі манастыр.
-
Полацкі Сафійскі сабор.
Літаратура для напісання рэфератаў:
-
Алексеев Л.В. По Западной Двине и Днепру в Белоруссии. М., 1974.
-
Алексеев Л.В. Археология и краеведение Белоруссии XVI – 30-е годы ХХ в. Мн., 1996.
-
Арлоў У.А. Таямнiцы Полацкай гiсторыi. Мн., 1993.
-
Архiтэктура Беларусi: нарысы эвалюцыi ва усходнеславянскiм i еўрапейскiм кантэксце : у 4 т. Мн., 2005-2006.
-
Без-Корнилович М.О. Исторические сведения о примечательнейших местах в Белоруссии. Репринт. изд. 1855 г. СПб., 1995.
-
Гiсторыя i археалогiя Полацка i Полацкай зямлi: Матэрыялы Мiжнар. навук. канф. Полацк, 1998, 2002, 2007 гг.
-
Грыцкевiч В.П., Мальдзiс А.I. Шляхi вялi праз Беларусь. Мн., 1980.
-
Дучыц Л.У. Археалагiчныя помнiкi у назвах, вераваннях i паданнях беларусаў. Мн., 1993.
-
Живоисная Россия: Литовское и белорусское Полесье: репринтное воспроизведение издания 1882 г. Мн, 1993.
-
Зайкоускi Э.М., Дучыц Л.У. Жыватворныя крынiцы Беларусi. Мн., 2001.
-
Закон Рэспублiкi Беларусь “Аб ахове гiсторыка-культурнай спадчыны” // Национальный правовой интернет-портал Республики Беларусь [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www.pravo.by, свободный.
-
Иезуиты в Полоцке: в 2 ч. Полоцк, 2005.
-
Историческое краеведение Белоруссии. Мн., 1980.
-
Калiноускi I.I. Полацк i яго ваколiцы. Мн., 2005.
-
Карасёў В.Р. Ветрына і наваколле: храналогія гісторыі. Віцебск, 1994.
-
Каханоўскi Г.А. Археалогiя i гiстарычнае краязнаўства Беларусi XVI – XX стст. Мн., 1984.
-
Князева В.М. Падарожжа па Беларусі. Мн.: 2005.
-
Локотко А.И. Историко-культурные регионы Беларуси. Мн, 2002.
-
Несцярчук Л.М. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны Х-ХХ стст. Мн., 2002.
-
Полацкi Спаса-Еуфрасiннеўскi манастыр. Мiнск, 2006.
-
Полоцк. Исторический очерк. Мн., 1987.
-
Путеводитель по городу Полоцку 1910 г. Полоцк, 2006 г.
-
Сабина П. (Петро) Беларусь живописная. Путеводитель. Мн., 2006.
-
Сапунов, А.П. Заметка о коллегии и академии иезуитов в Полоцке. Полоцк, 1997.
-
Ткачев М.А. Замки Белоруссии. Мн., 1987.
-
Чантурыя У.А. Архiтэктурныя помнiкi Нясвiжа. Мiнск, 1989.
-
Шпилевский П.М. Путешествие по Полесью и белорусскому краю. Мн., 2004.
-
Штыхов Г.В.Древний Полоцк. Мн., 1975.
-
Шыбека З.В. Мінск: старонкі жыцця дарэвалюцыйнага горада. Мн., 1994.
-
Этнаграфічная спадчына. Беларусь. Краіна і людзі. Мн., 1996.
Энцыклапедыі і даведачныя выданні:
-
Археалогiя i нумiзматыка Беларусi. Энцыклапедыя. Мн., 1993.
-
Архiтэктура Беларусi. Энцыклапедычны даведнiк. Мн., 1993.
-
Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Мн.,
-
Города, местечки и замки Великого княжества Литовского: энциклопедия. Мн., 2009.
-
Гісторыя Беларусі. Энцыклапедыя : у 6 т. Мн, 1993-2003.
-
Збор помнiкаў гiсторыi i культуры Беларусi. Вiцебская вобл. Мн., 1984.
-
Памяць: Гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі. Шматтомнае выданне. Мн., 1985-2004.
-
Республика Беларусь : энциклопедия: в 6 т. Мн., 2007-2008.
-
Список памятников истории и культуры республиканского значения БССР. Кн. 2: Памятники археологии. Мн., 1990.
-
Этнаграфiя Беларусi. Энцыклапедыя. Мн., 1989.
Поделитесь с Вашими друзьями: |