ТЭСТ 6
МАРФЕМІКА І СЛОВАЎТВАРЭННЕ ВАРЫЯНТ 1
Ч а с т к а А
А 1 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “корань + канчатак”:
1) пісьмо;
|
4) глядзець;
|
2) стралок;
|
5) зялёны.
|
3) лес;
|
|
А 2 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “корань + суфікс
+канчатак”:
1) ручка;
|
4) касіць;
|
2) паштоўка;
|
5) сельскі.
|
3) прадзед;
|
|
А 3 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “прыстаўка + корань
+ суфікс + канчатак”:
1) пасівелы;
|
4) намалююць;
|
2) памыцца;
|
5) прыморскі.
|
3) вырашаючы;
|
|
А 4 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “прыстаўка + корань
+ суфікс + канчатак”:
1) парыжэлы;
|
4) падслухоўваюць;
|
2) высушыцца;
|
5) амаральны.
|
3) аглядзеўшы;
|
|
А 5 Адзначце словы, якія не маюць канчатка:
1) прыходзіць;
|
4) узлесак;
|
2) жыццяпіс;
|
5) гаварыў.
|
3) далёка;
|
|
А 6 Адзначце словы, якія маюць нулявы канчатак:
1) матчын;
|
4) чытаць;
|
2) атамаход;
|
5) прыгажэй.
|
3) узгадаваўшы;
|
|
А 7 Адзначце рад(ы), у якія ўсе словы з’яўляюцца аднакаранёвымі:
1) даносчык, паднос, носік;
|
4) вадаём, вадалаз, падводны;
|
2) падушка, завушніцы, вушанка;
|
5) хваля, хваляванне, пахвала.
|
3) радасць, радасны, узрадаваны;
|
|
А 8 Адзначце словы са складанай асновай:
1) траваполле;
|
4) жаўцейшы;
|
2) асушыць;
|
5) новабудоўля.
|
3) ляснік;
|
|
А 9 Адзначце, як называецца марфема, якая знаходзіцца ў слове пасля канчатка або формаўтваральнага суфікса:
1) прэфік;с
|
4) інтэрфікс;
|
2) суфікс;
|
5) канчатак.
|
3) постфікс;
|
|
А 10 Адзначце, як называецца марфема, якая знаходзіцца ў аснове пасля кораня:
1) прэфікс;
|
4) інтэрфікс;
|
2) суфікс;
|
5) канчатак.
|
3) постфікс;
|
|
А 11 Адзначце словы, утвораныя прыставачным спосабам:
1) антыфашыст;
|
4) падаконнік;
|
2) абмежаваць;
|
5) нічый.
|
3) амаральны;
|
|
А 12 Адзначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам:
1) сямёра;
|
4) зайцаў;
|
2) зацемна;
|
5) абілеціць.
|
3) бессістэмнасць;
|
|
А 13 Адзначце словы, утвораныя прыставачна-суфіксальным спосабам:
1) абедаць;
|
4) антынародны;
|
2) акраек;
|
5) дыскамфорт.
|
3) безбілетны;
|
|
А 14 Адзначце словы, утвораныя прыставачна-нульсуфіксальным спосабам:
1) бяззубы;
|
4) абмераць;
|
2) збоку;
|
5) двойчы.
|
3) безлюдзь;
|
|
А 15 Адзначце словы, утвораныя постфіксальным спосабам:
1) прыпазніцца;
|
4) адстраляцца;
|
2) кіньце;
|
5) хтосьці.
|
3) гарбаціцца;
|
|
А 16 Адзначце словы, утвораныя нульсуфіксальным (бяссуфіксным) спосабам:
1) сінь;
|
4) дэмантаж;
|
2) назаўтра;
|
5) вылет.
|
3) больш;
|
|
А 17 Адзначце словы, утвораныя складана-суфіксальным спосабам:
1) саломарэзка;
|
4) тагачасны;
|
2) доўгайграючы;
|
5) законапарушальнік.
|
3) штовечар;
|
|
А 18 Адзначце словы, утвораныя спосабам зрашчэння:
1) самаакупіцца;
|
4) шырокавядомы;
|
2) санцапёк;
|
5) самаходам.
|
3) той-сёй;
|
|
А 19 Адзначце словы, утвораныя спосабам складання:
1) вечназялёны;
|
4) ветрарухавік;
|
2) вагон-рэстаран;
|
5) сельмаг.
|
3) жалезабетон;
|
|
А 20 Адзначце словы, утвораныя спосабам абрэвіяцыі:
1) камбат;
|
4) велік (разм.);
|
2) торфабрыкет;
|
5) ЛіМ.
|
3) першаразрадны;
|
|
Ч а с т к а В
|
Пытанні
Як называе(ю)цца:
|
Адказы
|
В 1
|
раздзел моваўнаўства, у якім вывучаюцца значымыя часткі слова (марфемы), іх структура, тыпы, заканамернасці размяшчэння ў словах
|
|
В 2
|
найменшая частка слова з пэўным значэннем;
|
|
В 3
|
частка слова без канчатка, якая выражае яго лексічнае значэнне
|
|
В 4
|
аснова, значэнне якой немагчыма растлумачыць з дапамогай другога аднакаранёвага слова
|
|
В 5
|
карані, якія могуць ужывацца ў мове як самастойна, так і ў спалучэнні з афіксамі
|
|
В 6
|
марфемы, якія выкарыстоўваюцца пры ўтварэнні формаў слова або новых слоў
|
|
В 7
|
афікс, які знаходзіцца ў аснове перад коранем;
|
|
В 8
|
афікс, які знаходзіцца ў слове пасля канчатка або формаўтваральнага суфікса
|
|
В 9
|
афіксы, якія ўтвараюць словы з новым лексічным значэннем
|
|
В 10
|
раздзел мовазнаўства, у якім вывучаецца будова вытворных слоў, сродкі і спосабы іх ўтварэння
|
|
В 11
|
спосаб утварэння слоў пры дапамозе прыстаўкі
|
|
В 12
|
складанне ў спалучэнні з суфіксальным спосабам
|
|
В 13
|
спосаб утварэння складана-скарочаных слоў
|
|
В 14
|
утварэнне новых слоў шляхам рашчаплення значэнняў мнагазначнага слова
|
|
В 15
|
зліянне некалькіх слоў у адно ў працэсе іх гістарычнага развіцця, напрыклад: сёння, нельга
|
|
|
Вызначце
|
|
В 16
|
спосаб словаўтварэння назоўніка інструктаж
|
|
В 17
|
спосаб словаўтварэння прыметніка бяскрайні
|
|
В 18
|
спосаб словаўтварэння займенніка нейкі
|
|
В 19
|
спосаб словаўтварэння дзеяслова абжыцца
|
|
В 20
|
спосаб словаўтварэння прыслоўя як-ніяк
|
| ВАРЫЯНТ 2
Ч а с т к а А
А 2 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “корань + канчатак”:
1) гняздо;
|
4) купіць;
|
2) жаўток;
|
5) сіні.
|
3) двор;
|
|
А 2 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “корань + суфікс
+ канчатак”:
1) сценка;
|
4) чытаць;
|
2) найдаражэй;
|
5) вясковы.
|
3) прыгарад;
|
|
А 3 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “прыстаўка + корань + суфікс + канчатак”:
1) абганяць;
|
4) запісваюць;
|
2) пагнацца;
|
5) падземны.
|
3) узлятаючы;
|
|
А 4 Адзначце словы, якія адпавядаюць схеме “прыстаўка + корань + суфікс + канчатак”:
1) пажаўцелы;
|
4) вывучыць;
|
2) высушваюць;
|
5) прыбрэжны.
|
3) прачытаўшы;
|
|
А 5 Адзначце словы, якія не маюць канчатка:
1) заходзіць;
|
4) узгорак;
|
2) аднакурснік;
|
5) маўчаў.
|
3) блізка;
|
|
А 6 Адзначце словы, якія маюць нулявы канчатак:
1) сястрын;
|
4) пісаць;
|
2) часопіс;
|
5) мацней.
|
3) напісаўшы;
|
|
А 7 Адзначце рад(ы), у якія ўсе словы з’яўляюцца аднакаранёвымі:
1) зімаваць, зіма, зімоўка;
2) водаправод, вадзяністы, падводка;
3) гара, загар, гарыстасць;
4) горад, прыгарад, гарадскі;
5) электразварка, заварка, зварот.
А 8 Адзначце словы са складанай асновай:
1) шматкроп’е;
|
4) бялейшы;
|
2) падняць;
|
5) асноваскладанне.
|
3) трава;
|
|
А 9 Адзначце, як называецца марфема, якая знаходзіцца ў аснове перад коранем:
1) прэфікс;
|
4) інтэрфікс;
|
2) суфікс;
|
5) канчатак.
|
3) постфікс;
|
|
А 10 Адзначце, як называецца марфема, якая злучае простыя асновы ў складанай:
1) прэфікс;
|
4) інтэрфікс;
|
2) суфікс;
|
5) канчатак.
|
3) постфікс;
|
|
А 11 Адзначце словы, утвораныя прыставачным спосабам:
1) архіепіскап;
|
4) падбярозавік;
|
2) аднавіць;
|
5) ніякі.
|
3) асіметрычны;
|
|
А 12 Адзначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам:
1) васьмёра;
|
4) буслаў;
|
2) задоўга;
|
5) агучыць.
|
3) бяздзейнасць;
|
|
А 13 Адзначце словы, утвораныя прыставачна-суфіксальным спосабам:
1) праракаць;
|
4) архірэакцыйны;
|
2) антыгрыпін;
|
5) дысбаланс.
|
3) бясхітрасны;
|
|
А 14 Адзначце словы, утвораныя прыставачна-нульсуфіксальным спосабам:
1) бязрогі;
|
4) абламаць;
|
2) зверху;
|
5) тройчы.
|
3) бессань;
|
|
А 15 Адзначце словы, утвораныя постфіксальным спосабам:
1) атаварыцца;
|
4) адляжацца;
|
2) памыйце;
|
5) штосьці.
|
3) слязіцца;
|
|
А 16 Адзначце словы, утвораныя нульсуфіксальным (бяссуфіксным) спосабам:
1) недалёка;
|
4) дэзарыентацыя;
|
2) глуш;
|
5) прыход.
|
3) менш;
|
|
А 17 Адзначце словы, утвораныя складана-суфіксальным спосабам:
1) мышалоўка;
|
4) левабярэжны;
|
2) усепаглынальны;
|
5) хуткасшывальнік.
|
3) штоноч;
|
|
А 18 Адзначце словы, утвораныя спосабам зрашчэння:
1) водаправод;
|
4) глыбокапаважаны;
|
2) самаўхіліцца;
|
5) самавукам.
|
3) сёе-тое;
|
|
А 19 Адзначце словы, утвораныя спосабам складання:
1) высокашаноўны;
|
4) электрарухавік;
|
2) шкаф-купэ;
|
5) лясгаз.
|
3) лесатундра;
|
|
А 20 Адзначце словы, утвораныя спосабам абрэвіяцыі:
1) педсавет;
|
4) мульцік (разм.);
|
2) шкловалакно;
|
5) БелАЗ.
|
3) пяцізначны;
|
|
Ч а с т к а В
|
Пытанні
Як называе(ю)цца:
|
Адказы
|
В 1
|
раздзел навукі аб мове, у якім вывучаюцца марфемы
|
|
В 2
|
марфема, якая выражае агульнае лексічнае значэнне роднасных (аднакаранёвых) слоў
|
|
В 3
|
карані, якія ўжываюцца толькі ў спалучэнні з афіксамі ў складзе вытворнай марфемы
|
|
В 4
|
аснова, значэнне якой можна растлумачыць (матываваць)
|
|
В 5
|
агульная назва для ўсіх некаранёвых марфем
|
|
В 6
|
афікс, які знаходзіцца ў аснове пасля кораня
|
|
В 7
|
афікс, які злучае простыя асновы ў складанай;
|
|
В 8
|
афіксы, якія служаць для ўтварэння формаў слова
|
|
В 9
|
слова, да асновы якога далучаецца словаўтваральны сродак (прыстаўка, суфікс і інш.)
|
|
В 10
|
спосаб утварэння слоў пры дапамозе суфіксаў;
|
|
В 11
|
спосаб утварэння слоў пры дапамозе прыстаўкі і суфікса
|
|
В 12
|
спосаб утварэння слоў шляхам аб’яднання дзвюх ці больш асноў або цэлых слоў
|
|
В 13
|
спосаб словаўтварэння, пры якім два словы, звязаныя падпарадкавальнай сувяззю, аб’ядноўваюцца ў адно
|
|
В 14
|
утварэнне новых слоў шляхам пераходу адной часціны мовы ў другую
|
|
В 15
|
складанаскарочанае слова, утворанае з назваў пачатковых літар, гукаў ці з частак слоў зыходнага словазлучэння
|
|
|
Вызначце
|
|
В 16
|
спосаб словаўтварэння назоўніка снопавязалка
|
|
В 17
|
спосаб словаўтварэння прыметніка амаральны
|
|
В 18
|
спосаб словаўтварэння лічэбніка васьмёра
|
|
В 19
|
спосаб словаўтварэння дзеяслова бялецца
|
|
В 20
|
спосаб словаўтварэння прыслоўя ўчатырох
|
|
ТЭСТ 6
МАРФАЛОГІЯ І ПРАВАПІС ЧАСЦІН МОВЫ
ВАРЫЯНТ 1
Ч а с т к а А
А 1 Адзначце правільныя сцверджанні:
-
у сучаснай беларускай мове 12 часцін мовы (назоўнік, прыметнік, лічэбнік, займеннік, дзеяслоў, дзеепрыметнік, дзеепрыслоўе, дзеяслоў, прыслоўе, прыназоўнік, злучнік, часціцы, выклічнік);
-
рознаскланяльныя назоўнікі маюць канчаткі розных тыпаў скланення;
-
паводле значэння і граматычных асаблівасцей лічэбнікі падзяляюцца на колькасныя і парадкавыя;
-
займеннікі ў сказе выступаюць толькі ў ролі дзейніка;
-
інфінітыў, дзеепрыметнік, дзеепрыслоў – неспрагальныя формы дзеяслова.
А 2 Адзначце рады, у якіх ўсе словы адносяцца да іменных часцін мовы:
1) ты, весела, маці;
|
4) лета, зялёны, бегчы;
|
2) наш, прыемны, два;
|
5) ластаўка, усміхнуўшыся, я.
|
3) першы, сумны, пяцёрка;
|
|
А 3 Адзначце абстрактныя назоўнікі:
1) сорам;
|
4) акраек;
|
2) селянства;
|
5) рызыка.
|
3) гонар;
|
|
А 4 Адзначце рады, у якіх ўсе назоўнікі мужчынскага роду:
1) меню, шынель, рэгбі;
|
4) піяніна, ЗАГС, джунглі;
|
2) цень, Капры, фрау;
|
5) шымпанзэ, медаль, Таіці.
|
3) паліто, кацяня, Батумі;
|
|
А 5 Адзначце назоўнікі, якія не змяняюцца па ліках:
1) крупы, імя;
|
4) карункі, кіно;
|
2) лісты, хованкі;
|
5) бярэзнік, студэнт.
|
3) Альпы, каноплі;
|
|
А 6 Адзначце рады, у якіх усе назоўнікі пішуцца разам:
1) (контр)ідэя, (мед)санбат;
|
4) (што)месяц, (вагон)рэстаран;
|
2) (кіна)аматар, (унтэр)афіцэр;
|
5) (норд)вест, (паў)лімона.
|
3) (Слаў)гарад, (чатырох)кутнік;
|
|
А 7 Адзначце рады, у якім усе назоўнікі ў родным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак –а (-я):
1) верабей, камбайн, бакалаўр;
|
4) водгук, стол, крык;
|
2) поўдзень, матэрыялізм, кефір;
|
5) яблык, пасёлак, багацей.
|
3) лясочак, вальс, бакал;
|
|
А 8 Адзначце назоўнікі з канчаткам -ы ў месным склоне:
1) дзеяч;
|
4) шчака;
|
2) дачка;
|
5) гушчар.
|
3) Багдановіч;
|
|
А 9 Адзначце рады, у якіх усе словазлучэнні з якаснымі прыметнікамі:
1) дубовы ліст, новая сукенка;
2) Міхасёў сшытак, малады чалавек;
3) працавіты хлопец, цікавая кніга;
4) жалезная логіка, мядзведжая паслуга;
5) бетонны мост, свінцовыя хмары.
А 10 Адзначце прыметнікі, якія не ўтвараюць формаў ступеней параўнання:
1) нявольны, траскучы;
|
4) вясёлы, добры;
|
2) вішнёвы, буланы;
|
5) моцны, яркі.
|
3) ганарлівы, каляровы;
|
|
А 11 Адзначце рады, у словазлучэннях якіх усе прыметнікі пішуцца праз злучок:
1) (анты)ваеннае выступленне, (садова)агародны інвентар;
2) (паўночна)заходні вецер, (буда)кашалёўскія вуліцы;
3) (свое)асаблівы настрой, (малочна)шакаладны напой;
4) (паў)дзённая перадача, (трох)літровая склянка;
5) (сацыял)дэмакратычныя адносіны, (леў)талстоўскі стыль.
А 12 Адзначце рады, у якіх усе словы з’яўляюцца лічэбнікамі:
1) адзін, адзіны, адзінства;
|
4) пяцёра, сёмы, двое;
|
2) чацвёрты, двойка, трайны;
|
5) восьмы, двайняты, дзесяць;
|
3) дзевяць дзесятых, мноства, сто;
|
|
А 13 Адзначце лічэбнікі, якія напісаны правільна:
1) дзьве;
|
4) восем;
|
2) пяцьдзесят;
|
5) сямнаццаць.
|
3) міллён;
|
|
А 14 Адзначце рад, у якім усе займеннікі азначальныя:
1) сам, мой, усе;
|
4) усялякая, цябе, нехта;
|
2) самыя, хто, мяне;
|
5) кожнае, хто-небудзь, я
|
3) сама, іншы, усё.
|
|
А 15 Адзначце рады, у якіх усе дзеясловы І спражэння:
1) ведаць, плысці;
|
4) есці, біць;
|
2) касіць, гнаць;
|
5) крычаць, несці.
|
3) вазіць, стрыгчы;
|
|
|
