Стан рэформаў у пераходных эканоміках
Рэформы на ўзроўні прадпрыемстваў, рынкаў і гандлю, 2011
Краіна
|
Прадпрыемства
|
Рынкі і гандаль
|
Вялікая прыватызацыя
|
Малая прыватызацыя
|
Кіраванне рэструктурызацыя
|
іЛібералізацыя цэн
|
Гандлёвая і валютная сістэмы
|
Палітыка ў сферы канкурэнцыі
|
Беларусь
|
2-*
|
2+
|
2-
|
3↓
|
2↓
|
2
|
Эстонія
|
4
|
4+
|
4-
|
4+
|
4+
|
4-
|
Грузія
|
4
|
4
|
2+
|
4+
|
4+
|
2
|
Казахстан
|
3
|
4
|
2
|
4-↓
|
4-
|
2
|
Латвія
|
4-
|
4+
|
3
|
4+
|
4+
|
4-↑
|
Літва
|
4
|
4+
|
3
|
4+
|
4+
|
4-↑
|
Малдова
|
3
|
4
|
2
|
4
|
4+
|
2+
|
Польшча
|
4-
|
4+
|
4-
|
4+
|
4+
|
4-
|
Расія
|
3
|
4
|
2+
|
4
|
3+
|
3-↑
|
Славакія
|
4
|
4+
|
4-
|
4+
|
4+
|
4-↑
|
Украіна
|
3
|
4
|
2+
|
4
|
4
|
2+
|
* Шкала ад 1 да 4 +, у якой «1» азначае жорсткі рэжым цэнтралізаванай планавай эканомікі, а «4 +» - стандарты прамысловай рынкавай эканомікі.
Крыніца: Transition Report 2011 «Crisis and Transition: the People's Perspective».
EBRD http://www.ebrd.com/pages/research/publications/flagships/transition.shtml
Індыкатары трансфармацыі: карпаратыўны сектар і энергія, 2011
Краіна
|
Карпаратыўны сектар
|
Энергія
|
с/г
|
Агульная прамысловасць
|
Нерухомасць
|
Тэлекам
|
Прыродныя рэсурсы
|
Аднаўляльная энергія
|
Электрычнасцьо
|
Эстонія
|
3+
|
4+
|
4+
|
4
|
3-
|
4
|
4
|
Латвія
|
3
|
4-
|
4-
|
3+
|
3+
|
3+
|
3+
|
Літва
|
3+
|
4-
|
4-
|
4-
|
3+
|
3+
|
3+
|
Польшча
|
3+
|
4-
|
4-
|
4
|
3
|
3
|
3+
|
Беларусь__3-__2↓__2__2'>Беларусь
|
3-
|
2↓
|
2
|
2
|
1
|
2
|
1
|
Малдова
|
3-
|
2-
|
2+
|
3
|
3
|
2+
|
3
|
Украіна
|
3-
|
2+
|
3-
|
3-
|
2-
|
2+
|
3
|
Расія
|
3-
|
3-
|
3-
|
3+
|
2
|
2
|
3+
|
Казахстан
|
3-
|
2
|
3
|
3
|
2-
|
2
|
3+
|
Крыніца Transition Report 2011 «Crisis and Transition: the People’s Perspective».
EBRD http://www.ebrd.com/pages/research/publications/flagships/transition.shtml
Індыкатары трансфармацыі: інфраструктура і фінансавыя інстытуты, 2011
Краіна
|
Інфраструктура
|
Фінансавыя інстытуты
|
Вада і каналізацыя
|
Гарадскі транспарт
|
Дарогі
|
Ч-ка.
|
Банкі
|
Страхаванне і іншыя фінансавыя паслугі
|
Фінансаванне малога бізнесу
|
Прыватны акцыянерны капітал
|
Рынкі капіталу
|
Эстонія
|
4
|
4-
|
3
|
4
|
4-
|
3+
|
3
|
3-
|
3↑
|
Латвія
|
3+
|
4-
|
3
|
4-
|
3+
|
3+
|
3
|
3-↑
|
3
|
Літва
|
3+
|
4-
|
3
|
3
|
3+
|
3+
|
3
|
2+
|
3
|
Польшча
|
4-
|
4-
|
4-
|
4
|
3+
|
4-
|
3
|
3+
|
4-
|
Беларусь
|
2-
|
2
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2
|
1
|
2-
|
Малдова
|
2
|
3-
|
3-
|
2
|
2+
|
2
|
2
|
2-
|
2+
|
Украіна
|
2+↑
|
3-
|
3-
|
2
|
3-
|
3-
|
2
|
2-
|
3-
|
Расія
|
3-
|
3
|
3-↑
|
3+↑
|
3-
|
3-
|
2
|
2+
|
4-
|
Казахстан
|
2+↑
|
2+↑
|
2+
|
3
|
3-
|
2+
|
2
|
2-
|
3
|
Крыніца: Transition Report 2011 «Crisis and Transition: the People’s Perspective».
EBRD http://www.ebrd.com/pages/research/publications/flagships/transition.shtml
Для стварэння сучасных устойлівых інстытутаў рынкавай эканомікі неабходна высокая якасць дзяржаўнага кіравання. Яно з'яўляецца неад'емнай часткай спрыяльнага дзелавога клімату. Параўнальны аналіз якасці дзяржаўнага кіравання ў 213 краінах праводзіць група навукоўцаў на чале з Даніэлем Каўфманам з Брукінгскага інстытута, Аартам Краайем і Масіма Маструццы з Інстытута Сусветнага банку10. Іх методыка ацэнкі якасці дзяржаўнага кіравання лічыцца адной з самых паўнавартасных і якасных у дадзенай сферы.
Зыходныя дадзеныя і інфармацыю (больш за 100 паказчыкаў) навукоўцы бяруць з 31 крыніцы, у тым ліку з сусветнай апытання Гэлапа, апытанняў бізнесу, Economist Intelligence Unit, Global Integrity, Freedom House, ЕБРР і інш У аснове індэкса якасці дзяржкіравання ляжаць суб'ектыўныя погляды і ацэнкі грамадзян, прадпрымальнікаў, экспертаў прыватнага сектару, дзяржкіравання і недзяржаўных грамадскіх арганізацый. Эксперты ацэньваюць, як выбіраюцца ўрады, як адбываецца маніторынг іх дзейнасці, як змяняецца ўлада, якая здольнасць урада эфектыўна фармуляваць і рэалізоўваць эфектыўную палітыку, які ўзровень павагі грамадзян і дзяржавы да інстытутаў, якія праводзяць эканамічную і сацыяльную палітыку.
Больш за сто паказчыкаў аб'яднаны ў шэсць груп:
- удзел грамадзян у кіраванні дзяржавай, падсправаздачнасць урада (удзел грамадзян у выбарах, свабода слова і сходаў);
- палітычная стабільнасць (верагоднасць неканстытуцыйнага захопу ўлады, праявы гвалту, тэрарызму);
- эфектыўнасць ўрада (якасць дзяржпаслуг, незалежнасць органаў дзяржкіравання ад палітычнага ціску, якасць фармулявання і рэалізацыі эканамічнай і сацыяльнай палітыкі);
- якасць дзяржаўнага рэгулявання (якасць заканадаўчых актаў па развіцці прыватнага сектару, павага грамадзянамі і дзяржавай інстытутаў сацыяльна-эканамічнага кіравання);
- вяршэнства закону (успрыманне якасці сістэмы прымусу да выканання кантрактаў, выкананне правоў уласнасці; паслугі паліцыі, судоў, верагоднасць здзяйснення злачынстваў і прымянення гвалту);
- кантроль над карупцыяй (успрыманне «захопу» улады прыватнымі інтарэсамі).
Дадзеныя Брукінгскага інстытута і Інстытута Сусветнага банку дазваляюць зрабіць выснову, што дзяржава ў Беларусі аказвае паслугі нізкай якасці. Ні па адным з шасці фактараў у нас няма адзнакі «выдатна» і нават «добра». Па фактару "удзел грамадзян у кіраванні дзяржавай, падсправаздачнасць урада» па шкале ад мінус 2,5 да плюс 2,5 у 2010 годзе Беларусь атрымала мінус 1,55. Калі ўсё 213 краін прыняць за 100%, то вынік нашай дзяржавы - 7,1%. Іншымі словамі, па дадзеным фактары мы знаходзімся на 198-м месцы. Гэта значна горш, чым у Расіі (20,9%) і Украіны (44,1%). Нават Казахстан выглядае больш прыстойна (13,7%). У параўнанні з 1996 годам якасць дзяржкіравання ў Беларусі па гэтым фактары істотна пагоршылася. Тады ў нас быў паказчык мінус 1,1, або 14,9%.
Якаснае дзяржкіраванне дэманструюць краіны АЭСР, у іх сярэдні паказчык 1,33, або 91,2%. У Беларусі папулярная так званая шведская сацыяльна-эканамічная мадэль. Дык вось, Швецыя па дадзеным фактары мае 1,33, або 99,1%. Каб капіяваць бюджэтную і рэгулятарную палітыку Швецыі, трэба ў першую чаргу забяспечыць дзяржкіраванне, як у гэтай краіне. Шведы не баяцца аддаваць у рукі абраным і жорстка кантраляваным імі палітыкам і чыноўнікам больш за палову ВУП. Яны ўпэўненыя ў якасці паслуг органаў дзяржаўнага кіравання, таму што самі актыўна ўдзельнічаюць у працэсе выпрацоўкі заканадаўства.
З шасці фактараў ацэнкі якасці дзяржкіравання самы лепшы паказчык Беларусь мае па фактары «палітычная стабільнасць» - мінус 0,11, або 41%. Гэта значыць, што наша краіна знаходзіцца на 126-м месцы ў свеце. Нават Украіна з яе хаатычнай унутранай палітыкай, алігархамі і кланамі мае крышачку лепшы паказчык - мінус 0,10, або 42%. У параўнанні з 1996 годам палітычнай стабільнасці ў Беларусі стала нават крыху менш, тады ў нас было 0,03, або 47,1%.
Найважнейшы фактар – дзяржаўнага кіравання - «эфектыўнасць ўрада». У 2010 годзе па дадзеным фактары Беларусь атрымала надзвычай неспрыяльную адзнаку мінус 1,13, або 12%. Гэта значыць, што сярод 213 краін свету мы апынуліся на 187-м месцы. У параўнанні з 1996 годам мы рэзка пагоршылі якасць дзяржкіравання па дадзеным фактары, тады ў нас было мінус 0,41, або 39,5%. Па дадзеным фактары Беларусь адстае не толькі ад Украіны (24,9%), але і ад Расіі (41,6%) і Казахстана (44,5%). Швецыя ж мае 2,02, або 98,6%. Гэта значыць, што кожны пераразмеркаваны праз шведскі бюджэт умоўны долар прыносіць значна больш каштоўнасці для шведаў і эканомікі ў цэлым, чым у Беларусі.
Па фактары «якасць дзяржаўнага рэгулявання» у 2010 годзе мы атрымалі мінус 1,17, або 9,6% і занялі 193-е месца ў свеце. У 1996 годзе мы мелі мінус 1,1, або 15,7%. Гэта значыць, што ўказы, законы, пастановы і распараджэнні блакуюць дух прадпрымальніцтва. Па якасці дзяржаўнага рэгулявання Беларусь істотна адстае ад Расіі (38,3%), Украіны (32,5%) і Казахстана (42,1%). Беларускім палітыкам і чыноўнікам вельмі далёка да стандартаў якасці дзяржрэгулявання краін ЕС. Напрыклад, Швецыя мае 1,72 бала, або 96,7%.
Па фактары «вяршэнства закона» у 2010 годзе Беларусь атрымала мінус 1,05 бала, або 14,7%, г. зн. мы апынуліся на 182-м месцы ў свеце. У 1996 годзе па дадзеным паказчыку наша краіна займала значна лепшую пазіцыю. Нарэшце, па фактары «кантроль над карупцыяй» Беларусь атрымала мінус 0,82 бала, або 23,0% і заняла 164-е месца. У 1996 годзе было горш (20%), але з 2006 года якасць сістэмы кантролю над карупцыяй няўхільна падае. Слабым суцяшэннем з'яўляецца тое, што ў Расіі (12,9%), Казахстане (15,3%) і на Украіне (17,2%) яшчэ большыя праблемы з карупцыяй. Аднак Швецыя (99,0%) застаецца недасяжным ідэалам.
Дынаміка якасці дзяржаўнага кіравання Беларусі,
1996 – 2010 гг.
Фактар
|
Год
|
Працэнт краін, у якіх дадзены паказчык горшы, з 213 дзяржаў
|
Якасць дзяржкіравання па дадзеным паказчыку, ад -2,5 (самая нізкая якасць) да +2,5 (самая высокая)
|
Удзел грамадзян у кіраванні дзяржавай. Падсправаздачнасць урада
|
2010
|
7,1
|
-1,55
|
2009
|
6,6
|
-1,56
|
2008
|
6,7
|
-1,60
|
2007
|
5,3
|
-1,70
|
2006
|
4,3
|
-1,77
|
2005
|
3,8
|
-1,75
|
2000
|
10,6
|
-1,35
|
1996
|
14,9
|
-1,10
|
Палітычная стабільнасць
|
2010
|
41,0
|
-0,11
|
2009
|
62,6
|
+0,45
|
2008
|
62,5
|
+0,48
|
2007
|
54,8
|
+0,29
|
2006
|
49,5
|
+0,09
|
2005
|
56,3
|
+0,30
|
2000
|
44,2
|
-0,04
|
1996
|
47,1
|
+0,03
|
Эфектыўнасць урада
|
2010
|
12,0
|
-1,13
|
2009
|
11,5
|
-1,15
|
2008
|
12,1
|
-1,13
|
2007
|
12,6
|
-1,12
|
2006
|
10,2
|
-1,16
|
2005
|
12,7
|
-1,10
|
2000
|
28,3
|
-0,65
|
1996
|
39,5
|
-0,41
|
Якасць дзяржаўнага рэгулявання
|
2010
|
9,6
|
-1,17
|
2009
|
11,0
|
-1,15
|
2008
|
8,7
|
-1,26
|
2007
|
5,8
|
-1,43
|
2006
|
3,9
|
-1,64
|
2005
|
5,9
|
-1,47
|
2000
|
5,4
|
-1,73
|
1996
|
15,7
|
-1,10
|
Верхавенства закону
|
2010
|
14,7
|
-1,05
|
2009
|
16,6
|
-1,01
|
2008
|
16,3
|
-1,02
|
2007
|
11,0
|
-1,15
|
2006
|
8,6
|
-1,30
|
2005
|
14,8
|
-1,08
|
2000
|
18,2
|
-0,99
|
1996
|
30,6
|
-0,64
|
Кантроль над карупцыяй
|
2010
|
23,0
|
-0,82
|
2009
|
24,4
|
-0,75
|
2008
|
25,2
|
-0,73
|
2007
|
29,6
|
-0,67
|
2006
|
28,8
|
-0,66
|
2005
|
19,5
|
-0,88
|
2000
|
36,1
|
-0,51
|
1996
|
20,0
|
-0,93
|
Поделитесь с Вашими друзьями: |