Прамежкавая справаздача па рэалізацыі педагагічнага праекта

“Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне вучняў на аснове этнакультурных традыцый і краязнаўства ў сістэме выхаваўчай дзейнасці ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі»

грамадзянска-патрыятычнае выхаванне вучняў праз фарміраванне этнакультурных і краязнаўчых кампетэнцый

• 
  абудзіць цікавасць да гісторыі сваёй сям’і, умацаваць духоўныя і культурныя каштоўнасці;
  
• 
  развіць агульначалавечыя маральна-эстэтычныя каштоўнасці, уяўленні аб дабрыні, прыгажосці, мужнасці, працавітасці, адданасці Радзіме і свайму народу сродкамі вуснай народнай творчасці;
  
• 
  садзейнічаць развіццю цікавасці да традыцый і культуры Бацькаўшчыны, да яе сучаснага жыцця праз знаёмства з дэкаратыўна-прыкладнымі відамі мастацтва;
  
• 
  садзейнічаць нацыянальна-культурнай ідэнтычнасці і павышэнню міжкультурнай талерантнасці праз вывучэнне народных традыцый, святаў, абрадаў;
  
• 
  фарміраваць грамадзянскую пазіцыю вучняў, жаданне стаць неабходнымі сваёй краіне.
  

Праект разлічаны на тры гады: з 15 жніўня 2013 года па 15 чэрвеня 2016 года.

Першы этап – арганізацыйна-аналітычны – праходзіў з 15 жніўня 2013 года па 31 кастрычніка 2013 года. За гэты перыяд былі вызначаны ўмовы і механізмы ўкаранення педагагічнага праекта ва ўмовах выхаваўчай сістэмы ўстановы адукацыі, вызначаны склад удзельнікаў, форм і метадаў рэалізацыі праекта. Мерапрыемствы педагагічнага праекта былі ўключаны ў гадавы план работы ўстановы адукацыі. Была падабрана і вывучана метадычная літаратура па тэме праекта. Удзельнікі праекта распрацавалі модулі краязнаўчага і этнакультурнага накірункаў. Праведзена метадычная работа з класнымі кіраўнікамі.

Другі этап – практычны – пачаўся 1 лістапада 2013 года і будзе ажыццяўляцца да 15 мая 2016 года. На другім этапе працягваецца метадычная работа з класнымі кіраўнікамі.

У 2013/2014 навучальным годзе рэалізаваны модулі «Мой радавод», «Беларускі народны каляндар і вусная народная творчасць», «Талентамі поўніцца ваколіца» (табліца 1). Згодна з распрацаванымі модулямі былі праведзены мерапрыемствы краязнаўчага і этнакультурнага накірункаў, каляндарна-абрадавыя выхаваўчыя мерапрыемствы. Так, кожны з вучняў 3 класа даследаваў свае карані і саставіў ўласнае генеалагічнае дрэва. Вучні 8 класа ў адпаведнасці з беларускім народным календаром знаёміліся з традыцыямі, святамі, абрадамі беларусаў (Пакрова, Дзяды, Каляда, Масленка, Вялікдзень). Вучні 9 класа на працягу навучальнага года даследавалі жыццё і дзейнасць таленавітых землякоў – жыхароў в. Забалаць, Юшкавічы (Кішылы Т.Я., Галадок А.А., Лагуна С.М., Батан Г.С., сям’і Караліс І.У., Сімановіч Л.Д.).

Табліца 1

Кожны год ў школе праводзіцца вывучэнне ўзроўню выхаванасці вучняў. Распрацаваная ўнутрышкольная сістэма маніторынгу якасці выхавання, устаноўлены парадак і графік маніторынгавых даследаванняў дазваляюць класным кіраўнікам весці пастаянны ўлік, аналіз узроўню выхаванасці вучняў класа, адсочваць дынаміку развіцця асобы кожнага вучня. Вынікі маніторынгу выхаванасці вучняў 2013/2014 навучальнага года адлюстраваны ў табліцы 2, параўнальны аналіз за апошнія тры гады – табліца 3. Аднак нам здаецца, што агульнага маніторынгу выхаванасці недастаткова, каб глыбока даследаваць узровень кампетэнтнасці вучняў па краязнаўчым і этнакультурным накірунках. Таму ў разрэзе кожнага з модуляў прадугледжана асобная дыягностыка (анкеты, апытванні і г. д.)

Табліца 3

На працягу 2013/2014 года вучні 8 класа вывучалі народныя традыцыі каляндарна-абрадавай спадчыны. У рамках інфармацыйных і класных гадзін былі праведзены мерапрыемствы, прысвечаныя святам народнага календара, мэтай якіх стала далучэнне да народных традыцый, нацыянальнай культуры, а таксама вывучэнне традыцый, якія бытавалі ў вясковай беларускай сям’і, выхаванне павагі да бацькоў, сваякоў, продкаў. Выхаваўчая работа была пабудавана ў адпаведнасці з нацыянальнай самабытнасцю беларускага святочнага календара ад Пакровы да вясенняга Юр’я, што адпавядае яго найбольш глыбокаму прыроднаму разуменню ад вясновага росквіту да зімовага сну.

Анкета “Беларускія традыцыі”, двойчы праведзеная сярод вучняў 8 класа з мэтай вызначэння ўзроўню сфарміраванасці ведаў вучняў аб беларускіх народных традыцыях, на канец навучальнага года дала станоўчую дынаміку: у вучняў сфарміравана паняцце вуснай народнай творчасці, яны валодаюць гадавым цыклам народных святаў (Пакровы, Дзяды, зімовы Юр’я, Мікола, Савы, Ганны, Каляда, Вадохрышча, Масленіца, Саракі, Вялікдзень, вясновы Юр’я) і асаблівасцямі іх святкавання.

Анкета “Талент - …” праводзілася з вучнямі 9 класа таксама двойчы. Вывучаўся ўзроўвень сфарміраванасці ў вучняў эстэтычнага выхавання, а таксама веды аб знакамітых людзях сваёй мясцовасці. У апытванні ўдзельнічалі чатырнаццаць вучняў 9 класа. Першапачаткова дзевяцікласнікі мелі толькі агульныя ўяўленні аб дзейнасці сваіх землякоў. Аднак пасля таго, як модуль быў рэалізаваны, сітуацыя змянілася. Вынікі анкетавання адлюстраваны ў табліцы 4.

Табліца 4

Анкета Пытанні	Адказы вучняў
Талент - …	+ 14 (100% : 70% - мастацтва; 20% - дар чалавека; 10% - уменне)
Якіх таленавітых людзей вы ведаеце?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Назавіце таленавітых людзей сваёй мясцовасці.	+ 14 (100%)	0 (0%)
Сімановіч Любоў Дзям’янаўна. У чым яе талент?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Чым знакамітая Галадок Алена Аляксандраўна?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Хто такі Сяргей Міхайлавіч Лагун?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Як называецца зборнік вершаў Таццяны Якаўлеўны Кішылы?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Якім майстэрствам валодаюць Караліс Ірына Уладзіміраўна і яе дачка Анастасія Валер’еўна?	+ 14 (100%)	0 (0%)
Ці ёсць таленавітыя людзі ў вашай сям’і?	+ 7 (50%)	7 (50%)
Якім майстэрствам вы хацелі б авалодаць самі?	+ 14 (30% - спяваць, 50% -танцаваць; 20% -пісаць творы)	0 (0%)

Такім чынам, у вучняў сфарміравана паняцце талент, яны добра ведаюць сваіх землякоў, якімі могуць ганарыцца, могуць сказаць, чым гэтыя людзі знакамітыя. Адказы дзевяцікласнікаў поўныя, змястоўныя і не патрабуюць удакладнення.

Усе мерапрыемствы модуля, са слоў вучняў 9 класа, "дапамагаюць перанесціся ў далёкае мінулае, адчуць падзеі даўно мінулых гадоў, нараджаюць разважанні аб гонары і абавязку перад Радзімай, выклікаюць гонар за сілу духу старэйшага пакалення".

У рамках рэалізацый педагагічнага праекта тэмай аднаго з паседджанняў метадычнага аб’яднання классных кіраўнікоў стала “Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне школьнікаў сродкамі краязнаўства і этнаграфіі”. З удзельнікамі педагагічнага праекта быў праведзены семінар “Фарміраванне духоўных і культурных каштоўнасцей праз далучэнне вучняў да гісторыі сваёй сям’і, вёскі, краіны”.

Сумесная дзейнасць педагогаў і вучняў па грамадзянска-патрыятычным выхаванні садзейнічае рэалізацыі ўсіх яго задач у сукупнасці.

Разнастайнасць прымяняемых форм і метадаў грамадзянска-патрыятычнага выхавання разам з зацікаўленасцю дзяцей і педагогаў даюць магчымасць не толькі павысіць узровень грамадзянскасці школьнікаў, але і палепшыць агульнае развіццё школьнікаў.

Уся праведеная праца ў рамках педпраекта ў 2013/2014 навучальным годдзе садзейнічала ўмацаванню духоўных і культурных каштоўнасцей, павышэнню міжкультурнай талерантнасці, фарміраванню павагі да працаўнікоў вёскі і таленавітых суайчыннікаў, абудзіла цікавасць да гісторыі сваёй сям’і і роднай вёскі.

Аналіз работы паказаў, што задачы, пастаўленыя на 2013/2014 навучальны год, выкананы. Між тым ёсць нявырашанае пытанне:

• 
  не на дастатковым узроўні знаходзіцца псіхалагічнае суправаджэнне працэсу (адсутнічае спецыяліст дадзенага профілю).