Расонскi раён у пачатку 1930-х гадоў

Раённы цэнтр - Станiславова. Блiжэй­шая чыгуначная станцыя Расона.

Агульная тэрыторыя раёна складае 198 525 га, з якiх землi сельскагаспадарчага прызначэння 70,3 %, пад лясамi - 39 %. З лiку зямель сельскагаспадарчага прызначэння неўжыткоўнай - 11,2 % i ўжыткоўнай - 88,8 %.

Адмiнiстрацыйна раён падзяляецца на 16 сельсаветаў. Насельнiцтва раёна складае 45 116 чал., з наступнымi данымi па нацыянальным складзе: беларусаў- 92,09 %, расiйцаў - 3,4 %, палякаў - 1,68 %, яўрэяў - 1,52 % i iншых - 1,30%.

Па тытульным cпice ў раёне ў 1931 лi­чылася 29 прадпрыемстваў з лiкам рабо­чых - 236. У лiку прадпрыемстваў: ка­вальскiх арцеляў - 2, смалакурняў - 7, цагельняў - 3, шавецкiх арцеляў - 4, кравецкiх - 1, млыноў ветраных - 2, ва­дзяных - 3.

У 1932 г. па раёне iснавала 7 дзяржаў­ных i 62 кааператыўных, а ўсяго 69 пра­мысловых прадпрыемстваў. З ix знаходзi­лася з падпарадкаваннi Наркамзема - 1, пр-сцi i Гарсавета - 4, iншых дзяржаў­ных устаноў - 2, пр-сцi кааперацыi - 17 i калгасаў - 45. Персанал ycix гатых прадпрыемстваў на 1.12.1932 г. 442 асобы, ў тым лiку рабочых (без вучняў i МАП) - 408 асоб, служачых - 30, акрамя таго працуючых па хатах - 66.

Сярэдняя колькасць рабочых за першае паўгоддзе 1932 г. складала 364 асобы. Сума асноўных фондаў была роўна 191 789 р. Калi валавая прадукцыя ў аптова-адпускных цэнах адпаведнага году за 1931 г. складала 348 128 р., то толькi за першае паўгоддзе 1932 г. яна ўжо складала 238 882 р. 2 прадпрыемствы ме­лi рухавiкi.

Найбольш буйнымi прадпрыемствамi раёна ў 1932 г. з'яўляюцца: цагельны завод у п. Станiславова, з лiкам рабочых у сяраднiм у паўгоддзе - 43; валавой прадукцыяй у цэнах 1926-27 гг.­9,72 тыс. р.; i драваапрацоўчая арцель у в. 3абароўе, з лiкам рабочых у сярэднiм за паэгоддзе - 32 i валавой прадукцыяй = 14,81 тыс. р.

Сельская гаспадарка раёна мае iльняна­малочны напрамак. З агульнай колькасцi двароў у раёне 8329, ахоплена калгасамi па становiшчы на 1 студзеня 1932 г.­30,8 %, цi 2567 бядняцка-серадняцкiх гаспадарак, якiя ў той жа час апрацоў­ваюць плошчу ў 40,8 %.

Агульная колькасць калгасаў раёна складае 72 адзiнкi i яны маюць: свiнавод­чых ферм - 10 з пагалоўем у 411, малоч­на-таварных i цялячых ферм - 45 з пагалоўем у 2670 штук; 2 каняводчыя фермы з пагалоўем у 66 штук (лiчбавыя даныя канца снежня 1932 г.).

У раёне маюцца МТС з трактарным паркам у 320 НР, абслугоўваючыя 49 калгасаў раёна. Агульная машынаўзброе­насць аграмаджанага сектара сельскай гаспадаркi раёна наступная: сявярак - 32 ў калгасах i 2 у МТС, жняярах у калгacax - 85, сенакасiлак у калгасах - 48, конных грабляў - 41, бульбакапалак - 15, складаных малатарняў у МТС - 17 i iльноцерабiлак у МТС - 42.

Пасяўная плошча ў раёне 1932 г. складае 38 559 га, у тым лiку пад зерневымi 62,4 %, пад тэхнiчнымi - 18,7 %, пад бульбай - 10,% i пад палявымi трава­мi-6,7%.

Выкананне плана вясенняй пасяўной кампанii 1932 г. у раёне характарызуецца наступнай табліцай (у %):

Культуры	Агульнае выкананне	У тым ліку
		У калгасах	У аднасобным сектары
Яравыя зерневые	103,2	99,7	114,1
Тэхнічныя культуры	95,9	99,1	100,7
Бульба	99,9	74	94,0

.

План вясенняй пасяўной кампанii агульна па раёне выкананы на 93,8 %, у тым лiку па калгасным сектары - 81,4% i аднаасобным - 106,7%.

Нарыхтоўкi ў 1932 г. на 1.2.1933 г. па раёне характарызуюцца наступнымi лiчбамi ў тонах: iльновалакно 548, iльнасемя - 400, сена i салома - 1206.

У раёне выяўлены наступныя нарысныя выкапнi: глiна - у в. Прыхабы, суглiнкi - в. Сiвошына, маргелi - в.в. Гарэлiца, Дземяхі, Рум, жалезнякі – в.в. Сельнікі, Кіслухі.

Кааперацыйная гандлевая сетка па раёне складае 54 адзінкі і ахоплена пайнікаў – 11 800 чал.

Сетка навучальных устаноў на 1.1.1933 г.: 4-годак – 69, у іх настаўнікаў – 71, вучняў – 3213; ШКМ – 13, у іх настаўнікаў – 78, з лікам вучняў – 2618. Працэнт пісьменнасті ў раёне – 96,5.

Назва сектараў	Яравы клін 1933г. ў га.	Збожжа, яравыя культуры	Тэхнічныя культуры		Бульба
			агульны	у т.л. лёну
Саўгасы	-	-	-	-	-
Калгасы	12 000	5300	2800	2800	1500
Аднасобнікі	15 000	7780	3100	3100	2600
Разам	27 000	13 080	5900	5900	4100

Партарганізацыя раёна складаецца з 20 ячэек, ахопліваючых 194 камуністы, з іх сяброў партыі 109 і кандыдатаў 85. Камсамольская арганізацыя складаецца з 34 ячэек, ахопліваючых 517 камсамольцаў.