Штомесячны агляд эканомікі беларусі

Сельская гаспадарка / ВУП: 7.4%

Інвестыцыі / ВУП: 26.3%

Экспарт: Расія 37%, ЭЗ 44%

Імпарт: Расія 60%, ЭЗ 22%

Дынаміка рэальнага ВУП

Дасьледчы цэнтр ІПМ

Нямецкая эканамічная група ў Беларусі

220088 г. Мінск, вул. Захарава, 76

Тэл./факс +375 (17) 210 0105

Электронная пошта bmer@research.by

Вэб-сайт http://research.by/
Пераклад на беларускую мову ажыццяўляецца пры падтрымцы часопіса “Новая Эўропа”, http://n-europe.eu/
© Дасьледчы цэнтр ІПМ, 2008

прыняцьцем іншых захадаў (скасаваньне права “залатой акцыі” і інш.), сьведчыць аб намеры ўраду паляпшаць інвэстыцыйны клімат у краіне і разьвіваць фондавы рынак. Разам з тым, для пасьпяховага рашэньня такіх задачаў у бліжэйшы час неабходна прыняць поўны комплекс за­хадаў, прадугледжаных праграмай разьвіцьця фондавага рынку.

У сакавіку выйшаў указ, які стымулюе прыцягненьне вон­кавых пазыкаў для ажыцьцяўленьня інвэстыцыйных пра­ектаў. Для прадпрыемстваў, што прыцягваюць такія пазы­кі, прадугледжанае вяртаньне зь бюджэту 50% сумы ад­соткавых плацяжоў за карыстаньне вонкавымі пазыкамі, вызваленьне ад плацяжоў за атрыманьне гарантыі ўраду, абмежаваньне камісійнага ўзнагароджаньня і маржы бан­каў-агентаў, якія абслугоўваюць вонкавыя пазыкі, а так­сама вызваленьне ад мыты і ПДВ пры ўвозе тэхналягічнага абсталяваньня, неабходнага для выкананьня інвэстыцый­ных праектаў. Такім чынам, у бягучым годзе ўрад па-ранейшаму мяркуе фінансаваць дэфіцыт бягучага рахунку пераважна праз вонкавыя пазыкі, у той час як простыя і партфельныя інвэстыцыі разглядаюцца ў якасьці асноўнай крыніцы прыцягненьня сродкаў толькі ў сярэднетэрміновай пэрспэктыве.

Энэргетыка. У 2007 г. Белтрансгаз пералічыў у інава­цыйны фонд Мінэнэрга Беларусі 19% ад сабекошту пра­дукцыі і паслугаў, што склала прыкладна USD 70 млн. Гэта выклікала новыя прэтэнзіі з боку ААТ “Газпрам”, які вало­дае 25% акцыяў. Расейская кампанія настойвае на адмове ад практыкі непадаткавых адлічэньняў у бюджэтныя фон­ды. Разам з тым, гэтая спрэчка не адбілася на перамовах аб цане на расейскі газ для Беларусі. У 2008 г. яна зноў пачала вызначацца на падставе палітычных дамоўле­насьцяў, і на другі квартал была ўсталяваная на ўзроўні USD 128 за 1 тыс.м³.

Вонкавы гандаль: спрыяльныя тэндэнцыі ў гандлі калійнымі ўгнаеньнямі і нафтапрадуктамі

У студзені 2008 г. дэфіцыт гандлю таварамі склаў USD 123.8 млн, скараціўшыся ў тры разы ў параўнаньні з сту­дзенем 2007 г. Тэмп прыросту экспарту ў студзені быў значна вышэй за тэмп прыросту імпарту – 77.9 і 48.4% г/г адпаведна. Гэта было зьвязана з сытуацыяй у гандлі з краінамі па-за СНД, дзе пры росьце экспарту ў 2 разы ім­парт скараціўся на 12.5%. У гандлі з Расеяй тэмп прыросту экспарту па-ранейшаму істотна адставаў ад тэмпу прырос­ту імпарту (33.4 і 105.0% г/г адпаведна). У значнай сту­пені зьмены ў вонкавым гандлі тлумачыліся эфэктам нізкай базы, бо ў студзені 2007 г. эканоміка адаптавалася да но­вых умоваў у гандлі энэрганосьбітамі, і ў той пэрыяд экс­парт у цэлым практычна ня рос, а ў краіны па-за СНД – зьніжаўся.

Рост экспарту быў пераважна абумоўлены ростам экспарт­ных цэнаў: на 64.8% у краіны СНД і на 70% у краіны па-за СНД. Хутчэй за ўсё расьлі цэны на энэргетычныя і харчо­выя тавары – на 70.6% і 44.2% г/г адпаведна. У гандлі з краінамі па-за СНД спрыяльны ўплыў меў рост цэнаў на нафтапрадукты і калійныя ўгнаеньні – на 77.3 і 86.2% г/г. Акрамя таго, на 68.6 і 16.5% адпаведна вырасьлі фізычныя аб’ёмы экспарту дадзеных таварных групаў. Паколькі іх удзельная вага ў гандлі з краінамі па-за СНД складае 74.2%, то спрыяльная сытуацыя на дадзеных рынках бу­дзе значна паляпшаць паказьнікі гандлёвага балансу Беларусі ў бліжэйшыя месяцы.

ВУП і прамысловая вытворчасьць

Крыніца: Міністэрства статыстыкі і аналізу.

Унёсак галінаў у прырост прамысловай вытворчасці ў студзені-лютым 2008 г.

	Прырост, %	Унёсак у прырост
Прамысловасьць	12.9	12.9
электраэнэргетыка	9.1	0.7
паліўная	13.8	3.1
чорная мэталюргія	9.6	0.4
хімічная і нафтахімічная	6.1	0.7
машынабудаваньне і мэталаапрацоўка	18.2	3.6
дрэваапрацоўка	17.4	0.5
будаўнічых матэр’ялаў	15.2	0.4
лёгкая	-2.0	-0.1
харчовая	14.0	1.6
іншыя	14.6	1.9

Заўвага. Унёсак у прырост у адсоткавых пунктах.

Крыніца: разьлікі паводле дадзеных Міністэрства статыстыкі і аналізу.

Крыніца: Міністэрства статыстыкі і аналізу.

Даходы кансалідаванага бюджэту за студзень 2008 г. скла­лі 58.9% ад ВУП, што на 1.5 адсоткавага пункту вышэй, чым у студзені 2007 г. Выдаткі бюджэту склалі 34.9% ад ВУП, што на 3.3 адсоткавага пункту ніжэй за мінулагодні ўзровень. У выніку бюджэт за студзень быў выкананы з традыцыйна высокім у пачатку года прафіцытам – 24% ад ВУП (19.1% ад ВУП у студзені 2007 г.).

У сакавіку быў падпісаны ўказ прэзыдэнта, які пра­дугледжвае зьмену парадку аплаты падатку і арэнднай платы за зямлю, экалягічнага падатку і падатку на нерухо­масьць. З 1 красавіка яны будуць сплочвацца што­квартальна. Ранейшы штомесяцовы парадак іх аплаты абгрунтоўваўся высокай інфляцыяй. У дадатак мясцовым саветам было рэкамэндавана ўсталяваць штоквартальныя тэрміны аплаты мясцовых падаткаў (падаткі з продажаў, на паслугі, мэтавыя зборы і пад.). Гэтым указам таксама скасаваныя авансавыя плацяжы збору ў рэспубліканскі фонд падтрымкі вытворцаў сяльгаспрадукцыі. Гэтыя заха­ды вядуць да скарачэньня колькасьці падаткавых плаця­жоў, празьмерная колькасьць якіх адзначалася ў дакладзе Сусьветнага банку як адна зь перашкодаў для вядзеньня бізнэсу ў Беларусі.

Манэтарная палітыка: павелічэньне золатавалютных рэзэрваў

У лютым чыстыя замежныя актывы ВГКР павялічыліся на 14.3% м/м. Асноўнай крыніцай іх росту было набыцьцё НББ валюты на ўнутраным валютным рынку, што, верагод­на, сьведчыць аб спрыяльных тэндэнцыях у вонкавым гандлі. Разам з тым, грашовая прапанова ў лютым фактыч­на стэрылізавалася за кошт акумуляваньня бюджэтных даходаў на рублёвых рахунках ураду ў НББ. У выніку ў лютым грашовая маса вырасла на 0.5% м/м, а ў гадавым вымярэньні яе рост паскорыўся да 33.7% г/г (29.5% г/г у студзені).

Ва ўмовах абмежаваньня грашовай прапановы з боку ВГКР у студзені-лютым працягнулася зьніжэньне лішку ліквід­насьці ў банкаўскім сэктары. Банкі зьнізілі аб’ём каротка­тэрміновых аблігацыяў НББ у сваім партфелі на 22.9% м/м. Акрамя таго, у лютым яны зноў троху актывізавалі свае пазычаньні за мяжой, павялічыўшы свае чыстыя пазы­чаньні на 7.9% м/м. Аднак тэмпы росту крэдытаваньня эканомікі па-ранейшаму зьніжаліся, дасягнуўшы 41.1% г/г (43.6% г/г у студзені). Пры гэтым, паколькі банкі не сутыкаліся з жорсткім недахопам ліквіднасьці, у лютым адсоткавыя стаўкі на крэдытна-дэпазытным рынку былі толькі нязначна зкарэктаваныя ў бок павышэньня. Гэта абумовіла захаваньне тэндэнцыі паскарэньня росту на­яўных грошай у абароце. Іх аб’ём у лютым вырас (на 4.4% м/м), а тэмп іх росту ў гадавым вымярэньні склаў 25.1% (22.4% г/г у студзені). Рублёвая грашовая маса скарацілася ў студзені на 2.0% м/м, а шырокая грашовая маса – на 2.2% м/м. У гадавым вымярэньні тэмпы іх росту склалі 32.6 і 36.3% г/г адпаведна (34.0 і 38.6% у сту­дзені).

Спажывецкія цэны ў лютым вырасьлі на 0.7% м/м, а ў гадавым вымярэньні – на 12.7% г/г (12.9% г/г у студзені). Курс беларускага рублю ў сакавіку практычна не зьмяніўся і на 31 сакавіка склаў 2145 USD/BYR.

Кансалідаваны бюджэт

Грашовая база і ІСЦ

Стаўка рэфінансавання

У 2008 г. у Беларусі працягнулася прыцягненьне у бела­рускі банкавы сэктар замежных інвэстараў, як стратэ­гічных, так і фінансавых. Паводле інфармацыі начальніка Галоўнага ўпраўленьня банкаўскга нагляду НББ С. Дубко­ва, у першым паўгодзьдзі будуць завершаныя восем уго­даў, зьвязаных з пераразьмеркаваньнем уласнасьці ў беларускіх банках. Расейская АФК “Сыстэма” мае намер набыць кантрольны пакет акцыяў Парытэтбанку, які нале­жыць НББ. Апроч таго, чакаецца заканчэньне ўгодаў па набыцьці кантрольных пакетаў акцыяў у шэрагу сярэдніх прыватных банкаў: Тэхнабанку, РРБ-Банку, Беларускім на­родным банку, банку “Залаты Талер” адпаведна латвійскім Trasta Komerc Banka, ЭБРР, банкам Грузіі і ліванскім Фран­сабанкам. Цікавасьць замежных інвэстараў да беларускага банкавага сэктару сьведчыць аб іх чаканьнях лібэралізацыі эканамічнай палітыкі ў Беларусі ў сярэднетэрміновай пэр­спэктыве.

** намінальная стаўка па новых крэдытах юрыдычным асобам (крыніца: НББ).

** спрэд паміж безнаяўным курсам ценявага рынку і афіцыйным курсам (крыніца: Дасьледчы цэнтр ІПМ).

Крыніцы: Міністэрства статыстыкі і аналізу, Міністэрства фінансаў, НББ, Дасьледчы цэнтр ІПМ.
Умоўныя азначэнні:

г/г	зьмены год да году	нар.	нарастаючым вынікам
ІСЦ	індэкс спажывецкіх цэнаў	НББ	Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь
ІЦВПП	індэкс цэнаў вытворцаў прамысловай прадукцыі	ПЗІ	простыя замежныя інвестыцыі
к/п	на канец перыяду	с/п	сярэдняе за перыяд
м/м	зьмены за месяц	трлн	трыльён
млн	мільён	ФСАН	Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва
млрд	мільярд	ЭЗ	Эўрапейскі Зьвяз