ЕЎРАПЕЙСКІ ГУМАНІТАРНЫ УНІВЕРСІТЭТ
ДЭПАРТАМЕНТ ГІСТОРЫІ
Учебная программа рассмотрена и рекомендована к утверждению
на заседании департамента _______________________________________
название департамента
Директор департамента ____________________ _____________________
подпись ФИО
Протокол № ____ от «____» ____________________ 20___ г.
|
«Утверждаю»
Декан Бакалаврской школы
______________ Г.Я. Миненков
подпись
«____» ______________ 20___ г.
|
НАВУЧАЛЬНАЯ ПРАГРАМА
па дысцыпліне:
Гісторыя канфесій у Беларусі
для студэнтаў бакалаўрскай прaграмы
“Гісторыя і культурная антрапалогія. Беларусістыка”
Аўтар: Бачышча Юрый Алегавіч, канд. гіст. навук
e-mail: yury.bachyshcha@ehu.lt
2010/2011 навуч. год
|
|
|
|
|
Курс
|
4
|
|
|
|
Семестр
|
І
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Усяго гадзінаў (крэдытаў)
|
120
|
3
|
|
|
З іх:
|
|
|
|
|
Аудыторныя заняткі
|
48
|
|
Самастойная праца
|
66
|
Лекцыі
|
18
|
|
Падрыхтоўка да семінараў
|
26
|
Семінары
|
26
|
|
Падрыхтоўка да калоквіумаў
|
10
|
Калоквіумы
|
4
|
|
Падрыхтоўка эсэ
|
8
|
|
|
|
Падрыхтоўка да экзамена
|
16
|
Офісныя гадзіны
|
6
|
|
Рэферыраванне манаграфій і падрыхтоўка да тэставання
|
6
|
Від атэстацыі:
І семестр – экзамен
Вільня 2010 г.
1. Тлумачальная запіска
Курс прызначаны, разам з асноўнымі ведамі па гісторыі канфесій у Беларусі, пазнаёміць студэнтаў з некаторымі сучаснымі падыходамі, ацэнкамі і тэндэнцыямі ў гістарычнай навуцы. Курс складаецца з комплексу заданняў, у якіх студэнт знаёміцца з асноўнымі падзеямі і працэсамі, праблемнымі і дыскусійнымі пытаннямі айчыннай гісторыі, што будзе дазваляць студэнту разважаць над актуальнымі праблемамі гістарычнай навукі. Пабудова курса разлічана на развіццё крытычнага мыслення і выпрацоўку ўласнага падыходу да падзеяў мінулага і сучаснасці. Дзеля найлепшага ўспрыняцця матэрыяла і атрымання навыкаў практычнай рэалізацыі сваіх ведаў і здольнасцяў, падчас навучання тэарэтычныя практыкаванні будуць спалучацца з практычнымі (вывучэннем крыніц, іх аналізам і напісаннем творчых аналітычных прац). У курсе побач з факталагічным матэрыялам падаюцца пэўныя напрацоўкі ў галіне гісторыі ідэяў.
Для паспяховага авалодвання матэрыялам курса дастаткова агульнагуманітарнай падрыхтоўкі.
Мэта: Атрыманне студэнтамі комплексных ведаў аб гісторыі канфесій у Беларусі і іх уплыве на лёс беларускага народа.
Пры гэтым асноўная ўвага ў курсе будзе надавацца хрысціянскім канфесіям, якія адыгралі найбольш значную ролю ў фармаванні рэлігійных уяўленняў беларусаў. Тым не менш, у курсе будзе закранута і гісторыя іншых веравызнанняў наяўных сярод беларусаў, а таксама сучаснаму стану рэлігійнага жыцця Беларусі.
У выніку вывучэння курса студэнт павінен:
авалодаць асноўнымі ведамі па гісторыі канфесій на беларускіх землях; атрымаць уяўленне аб гісторыі хрысціянскай царквы ў беларускай гісторыі; азнаёміцца з асноўнымі крыніцамі і літаратурай па тэме і навучыцца іх аналізаваць, адрозніваць розныя канцэпцыі і падыходы ў ацэнцы канфесійнай гісторыі; быць здольным прасачыць уплыў розных канфесій на фармаванне нацыянальнай і рэлігійнай самасвядомасці беларусаў; атрымаць веды адносна спецыфікі міжканфесійных адносін у Беларусі; аналізаваць сучасны стан царквы і розных канфесій на беларускіх землях; тлумачыць сутнасць такіх прынцыпаў як свабода сумлення і веравызнання, верацярпімасць, прасачыць гісторыю іх фармавання і каштоўнасць для Беларусі і сусвету.
Атрыманыя веды і навыкі дапамогуць студэнтам у далейшай навуковай, выкладчыцкай ці адміністрацыйнай дзейнасці ў галіне міжканфесійных адносін.
2. Тэматычны план
№
|
Тэмы курса і/ці тэмы заняткаў
|
Колькасць гадзін
|
Лекцыі
|
Калоквіумы
|
Семінары
|
Самастойная праца студэнта
|
|
|
18
|
4
|
26
|
72
|
1
|
Уводзіны ў гісторыю канфесій.
|
2
|
|
|
|
2
|
Кароткі агляд гісторыі царквы і сусветных рэлігій
|
2
|
|
|
|
3
|
З’яўленне і распаўсюджанне хрысціянства на беларускіх землях.
|
|
|
2
|
2
|
|
Офісныя гадзіны выкладчыка
|
|
|
|
2
|
4
|
Царква ў ВКЛ (сяр. ХIІІ – XV ст.): пашырэнне дзвюх традыцый.
|
|
|
2
|
2
|
5
|
Рэфармацыя ў Еўропе і ВКЛ.
|
2
|
|
|
|
6
|
Ордэн езуітаў і Контррэфармацыя ў ВКЛ.
|
|
|
2
|
2
|
7
|
Берасьцейская царкоўная унія 1596 г.
|
2
|
|
|
|
8
|
Грэка-каталіцкая царква на беларускіх землях (1596-1839).
|
|
|
2
|
2
|
9
|
Канфесіі ў Рэчы Паспалітай.
|
|
|
2
|
2
|
|
Эсэ
|
|
|
|
8
|
|
Калоквіум “Канфесіі ў ВКЛ і Рэчы Паспалітай”
|
|
2
|
|
5
|
10
|
Нацыянальна-рэлігійная палітыка царызму на беларускіх землях у 1772 – 1860 гг.
|
|
|
2
|
2
|
11
|
Канфесіі на Беларусі ў 1861-1905 гг.
|
|
|
2
|
2
|
12
|
Указ “аб асновах верацярпімасці” і змены ў стане канфесій на Беларусі (1905-1917).
|
2
|
|
|
|
|
Офісныя гадзіны выкладчыка
|
|
|
|
2
|
13
|
Уплыў канфесій на беларускае Адраджэнне пач. ХХ ст.
|
|
|
2
|
2
|
14
|
Ідэя беларускай хрысціянскай дэмакратыі ў першай палове ХХ ст.
|
2
|
|
|
|
15
|
Параўнанне канфесійнай сітуацыі ў Заходняй і Усходняй Беларусі да 1939 г.
|
|
|
2
|
2
|
16
|
Царкоўнае жыццё ў час Другой сусветнай вайны.
|
2
|
|
|
|
17
|
Канфесіі ў БССР у пасляваенны час.
|
2
|
|
|
|
18
|
Духоўнае Адраджэнне 90-х гг ХХ ст.
|
|
|
2
|
2
|
19
|
Іудаізм у гісторыі Беларусі.
|
|
|
2
|
2
|
20
|
Іслам на беларускай зямлі
|
|
|
2
|
2
|
21
|
Сучасны стан канфесій у Беларусі
|
2
|
|
|
|
22
|
Асоба ў гісторыі канфесій на Беларусі
|
|
|
2
|
2
|
|
Калоквіум “Канфесіі ў Беларусі ў ХІХ-ХХІ стст.”
|
|
2
|
|
5
|
|
Рэферыраванне манаграфій і падрыхтоўка да тэставання
|
|
|
|
6
|
|
Офісныя гадзіны выкладчыка
|
|
|
|
2
|
|
Экзамен
|
|
|
|
16
|
|
Разам
|
18
|
4
|
26
|
72
|
3. Літаратура, вэб-рэсурсы
3.1. Асноўная літаратура:
-
Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь. Сб. док. и мат. / Авт.-сост. М.Цвилик; Под ред. В.И. Новицкого. – Мн., 2005.
-
Stankiewicz A. Rodnaja mowa u światyniach. Wilnia: Chryścijaskaja Dumka, 1929.
-
Stankiewicz Ad. Bielaruski chryscijanski ruch: histaryczny narys. Vilnia: Chryścijanskaja Dumka, 1939.
-
Гонсалес Х.Л. История христианства. – Санкт-Петербург, 2001. – Т. 1-2.
-
Канапацкі І.Б., Смолік А.І. Гісторыя і культура беларускіх татар. – Мінск, 2000.
-
Канфесіі на Беларусі (к. XVIII – ХХ ст.) / В.В.Грыгор’ева, У.М.Завальнюк, У.І.Навіцкі, А.М.Філатава; Навук. рэд. У.І.Навіцкі. Мінск, 1998.
-
Марозава С. Уніяцкая царква у культурна-гістарычным развіцці Беларусі (1596 – 1839). – Гродна, 1996.
-
Мартос А. Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. Минск, 1990.
-
Падокшын С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры. Мінск, 2003.
-
Падокшын С.А. Унія. Дзяржаўнасць. Культура. – Мінск, 1998.
-
Пратэстанцкая царква і беларускі нацыянальны рух на пачатку ХХ ст.: артыкулы і ўспаміны / Уклад. А.Латышонак, С.Акінчыц. – Мінск, 2006.
-
Рэлігія і царква на Беларусі. Энцыклапедычны даведнік. Мінск: Бел. Энцыкл. 2001.
-
Санніков С.В. Огляд історії християнства. – Київ, 2007.
-
Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі ў 1863 – 1914 гг. – Мінск, 2002.
-
Ярмусик Э.С. Католический костёл в Беларуси в 1945-2000 гг. – Гродно, 2006.
3.2. Дадатковая
-
Hajduk M. Unia Brzeska, 1596 / Red. A.Mironowicz. – Bialystok, 1995.
-
Kempa T. Prawoslawie i unia we wschodnich wojewodztwach WKL w koncu XVII w. // Bialoruskie Zeszyty Historyczne. – №22. – p. 35.
-
Kempa T. Wilenskie bractwo sw. Ducha jako centrum obrony prawoslawia w Wielkim Ksiestwie Litewskim w koncu XVI i w pierwszej polowie XVII w. // Bialoruskie Zeszyty Historyczne. – №21. – p. 47-69.
-
Kosman M. Protestanci i Kontrreformacja. Z dziejow tolerancji w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. – Wroclaw, 1978.
-
Luksaite I. Reformacija Lietuvos Didziojoje Kunigaikstysteje ir Mazojoje Lietuvoje. – Vilnius, 1999.
-
Lulewicz H. Sklad wyznaniowy senatorow swieckich Wielkiego Ksiestwa Litewskiego za panowania Wazow. Przeglad Historyczny. – 1977. – T. LXVIII. – Z. 3. – p. 425-445.
-
Mironowicz A. Prawoslawie i unia za panowania Jana Kazimierza. – Bialystok, 1997.
-
Акинчиц С. История христиан веры евангельской в Беларуси // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь. Сб. док. и мат. / Авт.-сост. М.Цвилик; Под ред. В.И. Новицкого. – Мн., 2005. – С. 253-259
-
Акіньчыц С. Залаты век Беларусі. – Хабараўск, 2003.
-
Анішчанка Я. Перавод беларускіх уніятаў у праваслаўе ў 1781-1783 гг. // 3 гісторыі уніяцтва ў Беларусі (да 400-годдзя Брэсцкай уніі) / С.Марозава, Т.Казакова, Ю.Бохан і інш.
-
Арлоў У. Еўфрасіння Полацкая. – Мінск, 1992.
-
Арлоў У. Што такое Полацкая акадэмія? // 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. – Вільня, 2002.
-
Арлоў У. Як вуніяты вярнуліся ў праваслаўе? // 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. – Вільня, 2002. – С.145
-
Атамукас С. Евреи в Литве в XIV-ХХ вв. – Вильнюс, 1990.
-
Баравы Р. Хрысціянізацыя тэрыторыі Полацкай і Тураўскай епархій X—XIV ст. / Беларускі гістарычны агляд. – Т. 10. – Сш. 1-2. – 2003. – Снежань
-
Барыс С., Матусевіч Я. Хрысціянская царква: структура, іерархія, унутранае жыццё // Беларускі гістарычны часопіс. 1997. №2. С. 163-182.
-
Бачышча Ю.А. Жыццё і дзейнасць адміністратара Магілёўскай архідыяцэзіі Сцяпана Данісевіча // Весці БДПУ імя М.Танка. 2003. №1. С. 219-224.
-
Бачышча Ю.А. Каталіцкая царква Беларусі ў нацыянальна-рэлігійнай палітыцы расійскага ўрада ў пачатку ХХ ст. // Гісторыя і культура Еўропы ў кантэксце станаўлення і развіцця рэгіянальных цывілізацый і культур: актуальныя праблемы з гістарычнага мінулага і сучаснасці. Матэрыялы Міжнароднай навукова-тэарэтычнай канферэнцыі. – Віцебск, 2003. – С. 253-255
-
Бачышча Ю.А. Уплыў царскага ўказа “Аб асновах верацярпімасці” ад 17 красавіка 1905г. на становішча католікаў у Беларусі (1905-1914 гг.) // Весці БДПУ імя М.Танка. 2003. №3. С. 149-153.
-
Бедуелл Г. История церкви. – М.: “Христианская Россия”, 1996.
-
Беларускія рэлігійныя дзеячы ХХ стагоддзя / Аўт.-укл. Ю. Гарбінскі. – Мінск-Мюнхен, 1999.
-
Блинова Т.Ю. Иезуиты в Белоруссии. – Минск, 1990.
-
Бохан Ю. Да пытання аб ідэалагічных перадумовах Брэсцкай царкоўнай уніі 1596 года // З гісторыі уніяцтва ў Беларусі (да 400-годдзя Брэсцкай уніі) / ІІад рэд. М.В.Біча і П.А.Лойкі. – Мінск, 1996. – С. 22-40.
-
Брестская уния 1596 года и общественно-политическая борьба на Украине и в Белоруссии в конце XVI - первой половине ХУП в. – Ч. 2: Брестская уния 1596 г. Исторические последствия события / Институт славяноведения Российской АН; Отв. ред. В.Н.Флоря. – М., 1999.
-
Быкаў Ю. Калі паўстаў хрысціянска-дэмакратычны рух у Беларусі / 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. – Вільня, 2002. – С. 200
-
Вашкевіч А. Эвалюцыя Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі ў сьвятле яе палітычных праграмаў (1917-1939) // Спадчына. – 2006. - №1. – С. 22-34
-
Волан А. Пра дзяржаўнага мужа і яго асабістыя дабрачыннасьці // Спадчына. – 1991. - №6 (заканчэнне - 1992. - №1)
-
Галенчанка Г.Я. Францыск Скарына – беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар. – Мінск, 1993.
-
Ганчарук І. Каталіцкія манаскія ордэны ў Беларусі ў 1770-х – 1820-х гг. // Гістарычны альманах. – Т. 9. – 2004.
-
Гарбацкі А.А. Стараабрадніцтва на Беларусі ў канцы XVII – пачатку ХХ стст. – Брэст, 1999.
-
Гардзіенка А. Чарняўскі Уладзіслаў / Нонканфармізм у Беларусі. 1953-1985. – Мн., 2004. – С. 186-188
-
Гарошка Л. Пад знакам “рускае і польскае веры”. – Мінск, 1990.
-
Гарэцкі М. Нашэ духавенства / Янушкевіч Я. За архіўным парогам. Беларуская літаратура ХІХ-ХХ стагоддзяў у святле архіўных пошукаў. – Мн., 2002. – С. 149-154
-
Гессен Ю. История еврейского народа в России. – Т. 1-2. – М.-Ерусалим, 1993.
-
Гесь А., Ляхоўскі У. З жыцьця і дзейнасьці кс. В.Гадлеўскага // Спадчына. – 2006. - №1. – С. 35-47
-
Гісторыя Беларусі ў 6 т. – Т. 3. Беларусь у часы Рэчы Паспалітай. – Мінск, 2004. – С. 42-66, 154-169, 302-317
-
Голубеў В. Канфесійная палітыка ў Беларусі: гісторыя і сучаснасць / Філаматы. – 2003. - №1(4)
-
Григорьева В.В., Филатова Е.Н. Католическая церковь в Белоруссии: историография проблемы // Наш радавод. Гродна, 1994. Кн. 6. Ч.3. С. 652-661.
-
Грыгор’ева В.В. Указ 1905г. “Аб верацярпімасці” і змены ў стане хрысціянскіх канфесій // Гістарычная навука і гістарычная адукацыя ў РБ: стан і перспектывы развіцця. Мінск: БДУ, 1999. С. 122-124.
-
Грыгор'ева В., Навіцкі У., Філатава А. Уніяцтва на Беларусі пасля Полацкага сабора 1839 г. і да нашых дзён // Беларускі гістарычны часопіс. - 1996. – №2. – С. 45-57.
-
Грыцкевіч А. Дзейнасьць Віленскага сыноду рэфармацкіх грамадаў у Вялікім Княстве Літоўскім
-
Грыцкевіч А. Унія: праўда і мана // Культура. – 1993. – 22 снежня.
-
Грыцкевіч А. Уніяцкая тэндэнцыя і уніяцкая царква на Беларусі ў XV-XVIII стагоддзях // Хрысціянская Думка. – 1993. – №1.
-
Грыцкевіч А.П. Гісторыя царквы ў Беларусі // Пачатковая школа. 1996. №9. С. 1-4.
-
Даўгяла Н.В. Адраджэнне уніяцкай царквы на Беларусі (к. 1980-х – першая палова 1990-х гг.) / Канфесіі на Беларусі: гісторыя і сучаснасць. – Брэст, 2005. – С. 19-22
-
Диханова-Внуковская Л.А. Положение иезуитов в великокняжеском обществе с конца XVI века по 1773 год / Канфесіі на Беларусі: гісторыя і сучаснасць. – Брэст, 2005.
-
Дмитриев М.В. Православие и реформация. Реформационные движения в восточнославянских землях Речи Посполитой во второй половине ХVI в. – Москва, 1990.
-
Документы к мониторингу нарушений прав христиан в феврале-июле 2007 г. (у сеціве: http://churchby.info/rus/144/)
-
Дорн Ю.М. Иудаизм в Беларуси // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь. Сб. док. и мат. / Авт.-сост. М.Цвилик; Под ред. В.И. Новицкого. – Мн., 2005. – С. 260-266
-
Драгун Ю. Уніяцкая царква Беларусі і дзяржаўная палітыка // З гісторыяй на Вы. - Вып. 2(3). – Мн., 1994. – С. 89-106
-
Думін С.У., Канапацкі І.Б. Беларускія татары: Мінулае і сучаснасць. – Мінск, 1993
-
Жлутка А. Адкуль і калі прыйшло ў Беларусь каталіцтва? // 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. – Вільня, 2002. – С. 87-88
-
Жлутка А. Езуіты на Беларусі: Пошукі праўды // З гісторыяй на Вы. - Вып. 2(3). – Мн., 1994. – С. 118-138
-
Завальнюк У. Каталіцкі касцёл у Беларусі ў ХХст. // Спадчына. 2000. №4. С. 49-60.
-
Землякоў Л.Я. Рэлігія і грамадства. Мінск, 1996.
-
Иоффе Э.Г. Страницы истории евреев Беларуси. – Минск, 1996.
-
Іванова Л. З гісторыі рэфармацыйнага кнігадрукаваньня ў Беларусі (другая палова XVI - першая палова XVII стст.) (у сеціве: http://www.belreform.org/ivanova.php)
-
Іванова Л. Рэфармацыя ў Вялікім Княстве Літоўскім (другая палова XVI - XVII стст.) у працах беларускіх і расейскіх мэдыявістаў (у сеціве: http://www.library.by/portalus/modules/belarus/referat_readme.php?subaction=showfull&id=1160448480&archive=&start_from=&ucat=16&)
-
Іслам і умма (абшчына) татар-мусульман Беларусі, Літвы і Польшчы на мяжы тысячагоддзяў. / Матэрыялы VI міжн. нав.-практ. канф. – Мн., 2001.
-
Канапацкі І.Б. Іслам у Беларусі // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь. Сб. док. и мат. / Авт.-сост. М.Цвилик; Под ред. В.И. Новицкого. – Мн., 2005. – С. 267-279
-
Карев А.В., Сомов К.В. История христианства. – М. – 1990. (у сеціве: http://www.church.kiev.ua/Librery/htm/00208.htm)
-
Катлярчук А. “Уцёкі мазгоў”, ці лёсы пратэстантаў Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове XVII ст. // Спадчына. – 2006. - №1. – С. 65-78
-
Катлярчук А. Місія Торвальда Вандроўніка, або скандынаўскія пачаткі хросту Беларусі // Катлярчук А. Швэды ў гісторыі й культуры беларусаў. – Вільня, 2007. – С. 231-236
-
Катлярчук А. Праваслаўе ў Вялікім Княстве Літоўскім і пратэстанты Беларусі (у сеціве: http://www.belreform.org/katlarchuk_prat_i_pravasl.php)
-
Катлярчук А. Швэцыя і пратэстанцкі збор Вялікага Княства Літоўскага // Рэфармацыя і грамадства: XVI стагоддзе: Матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі. - Мн.: Бел. кнігазбор, 2005. С. 54-69.
-
Квяткоўскі С. Сабіла Эрнст / Нонканфармізм у Беларусі. 1953-1985. – Мн., 2004. – С. 163-165
-
Конан У. Хрысціянства ў гістарычным лёсе Беларусі // Беларуская думка ХХ ст. – Варшава, 1998.
-
Короткая Т.П. Христианство в Беларуси: история и современность. Минск: Молодёжное научное общество, 2000.
-
Котлярчук А. Православная церковь в Великом княжестве Литовском // Веснік Беларускага праваслаўнага экзархату. – 1998. – Вып. 1. – С. 7-25
-
Коўкель І. Беларуская Хрысціянская Дэмакратыя і яе роля ў беларускім грамадска-палітычным руху / Этносоциальные конфессиональные процессы в трансформирующемся обществе. – Ч. 2. – Гродно, 2001. – С. 36-44
-
Кудрявцев В.В. Лекции по истории религии и свободомыслия. Минск, 1997.
-
Ладысеў У. Беларуская Хрысціянская Дэмакратыя – Беларускае Народнае Аб’яднанне / Палітычныя партыі Беларусі. – Мінск, 1994. – С. 78-86.
-
Лапіцкі М. У служэньні Богу й Беларусі. – Уклад. Ю. Гарбінскі. – Нью Ёрк-Варшава, 2005
-
Мазько Э. Ідэалагічныя падставы дзейнасці БХД // Гістарычны альманах. – 2000. – №3. – С. 25-31.
-
Макарий. История русской церкви. – Кн. 5: История Западнорусской церкви или Литовской митрополии. – Москва, 1996. (у сеціве: http://www.magister.msk.ru/library/history/makary/makary.htm)
-
Марозава С. Берасцейская унiя i этнiчная свядомасць беларусаў // Беларускі гістарычны агляд. – Т. 3. – Сш. 2. – 1996. – снежань.
-
Марозава С. Да пытання пра перыядызацыю канфесійнай гісторыі Беларусі / Гістарычны альманах. – Т. 7. – 2002.
-
Мельнікаў А.А. Кірыл, епіскап Тураўскі: Жыццё. Спадчына. Светапогляд. – Мінск, 1997.
-
Миловидов А.И. Западнорусские православные братства, их современные значение и задачи. Вильна: Русский почин, 1912.
-
Міцкевіч А.М. і інш. Кароткі курс гісторыі рэлігіі і царквы ў Беларусі. Мінск: БДПУ, 1995.
-
Навіцкі У.І., Грыгор’ева В.В., Філатава А.М. Мусульманства сярод іншых канфесій Беларусі (канец XVIII – ХХ стст.) // Ісламская культура татараў-мусульман Беларусі, Літвы і Польшчы і яе ўзаемадзеянне з беларускай і іншымі культурамі. Матэрыялы ІІ міжн. нав.-практ. канф. – Мн., 1995. – Ч. 2. – С. 8-9
-
Няхай сведчанне іх веры не забудзецца: Лёс каталіцкага касцёла на Беларусі ў 1917-1953 гг. – Б.м.: Непакалянаў, 2000.
-
Одинцов М.И. Государство и церковь в России, ХХ век. М.: Луч, 1994.
-
Осененко П.И. Возникновение церквей евангельских христиан-баптистов в Беларуси // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь. Сб. док. и мат. / Авт.-сост. М.Цвилик; Под ред. В.И. Новицкого. – Мн., 2005. – С. 248-252
-
Падокшын С. Праблема нацыянальнай беларускай царквы // Падокшын С.А. Унія. Дзяржаўнасць. Культура. – Мінск, 1998. – С. 102-107
-
Падокшын С. Рэфармацыя ў Беларусі: сэнс, вынікі, лёс // Спадчына. – 2003. – №1.
-
Падокшын С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры. – Мінск, 2003.
-
Процька Т. Хто такі Мельхісэдэк? // 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. – Вільня, 2002. – С. 190-191.
-
Пятровіч Н. Крыніцы па гісторыі каталіцызму і ўніяцтва Беларусі ў Дзяржаўным гістарычным архіве Літвы // Выяўленне, сумеснае выкарыстанне і вяртанне архіўных, бібліятэчных і музейных каштоўнасцей, якія захоўваюцца ў замежных краінах. Мінск, 1999. С. 132-145.
-
Религия и церковь. Минск: ПКП “Арти-Фекс”, 1998.
-
Решения КПСС и советского государства о религии и церкви (у сеціве: http://istrorijarossii.narod.ru/oreligii.htm)
-
Роля асобы ў жыцці і дзейнасці хрысціянскіх цэркваў Беларусі ў ХХ стагоддзі. Мінск, 2000.
-
Саверчанка І.В. Сымон Будны — гуманіст і рэфарматар. – Мінск, 1993.
-
Сагановіч Г. Рэлігійная талеранцыя ў Вялікім Княстве Літоўскім (заканадаўства і практыка) // Матэрыялы па гісторыі Беларусі. Зб. арт. Мінск: НІА, 1998. С. 30-35.
-
Скеп’ян Н. Да пытання пра веравызнанне Соф’і Слуцкай // Беларускі гістарычны часопіс. – 2006. – №10. – С. 46-51
-
Смалянчук А. Канстытуцыйна-каталіцкая партыя Беларусі і Літвы // Голас Радзімы. 1993. 11 сакавіка.
-
Смалянчук А. Каталікі Беларусі і царская ўлада ў другой палове ХІХ ст. // Białoruskie Zeszyty Historyczne. 2000. Nr. 14. S. 105-114.
-
Смалянчук А.Ф. Касцёл і царква: змаганне за уплыў // Адукацыя і выхаванне. 1993. №3. С. 94-99.
-
Смяховіч М. Узаемаадносіны самаўладдзя з каталіцкай царквой на Беларусі (1772 –1867) // Беларускі гістарычны часопіс. 1995. №1. С. 45-50.
-
Снапкоўская С.В. Канфессіянальная палітыка ў галіне адукацыі ў Беларусі (60-я гады ХІХ ст. – 1917г.) // Адукацыя і выхаванне. 1999. №5-6. С. 106-110.
-
Суша А. Акупацыйныя ўлады і хрысціянскія цэрквы: аднабаковы дыялог (у сеціве: http://old.nlb.by/html/news2005/publication2005/sysha3.htm)
-
Тарасаў С. Адкуль прыйшло хрысціянства на Беларусь? // З гісторыяй на Вы. - Вып. 2(3). – Мн., 1994. – С. 75-88
-
Трацяк Я. Беларускае духавенства ў першай палове ХХ стагоддзя // Беларускі гістарычны часопіс. 1999. №2. С. 41-48.
-
Трацяк Я. Уладзіслаў Талочка: штрыхі да партрэта беларускага рэлігійнага і культурнага дзеяча // Гістарычны альманах. – 2004. – Т. 10
-
Туронак Ю. Канфесійныя трансфармацыі на Беларусі // Наша вера. 1998. №2. С. 80-86.
-
Туронак Ю. Падрэзаныя крылы // Наша вера. – 2003. – №2(24).
-
Туронак Ю. Фармаванне сеткі рыма-каталіцкіх парафіяў на Беларусі ў 1387-1781 гг. / Туронак Ю. Мадэрная гісторыя Беларусі. – Вільня, 2006. – С. 405-418
-
Уладыкоўская-Канаплянік Л. Беларуская нацыянальная ідэя і хрысціянства
-
Уния в документах. Сб. док. и мат. / Сост. В.А. Теплова. – Минск, 1997.
-
Филист Г.М. Введение христианства на Руси: предпосылки, обстоятельства, последствия. – Минск, 1988.
-
Ханевич В. Белорусские ксендзы в Сибири. 1920-1930-е гг.
-
Хаустовіч М. Скасаванне уніі // З гісторыяй на Вы. - Вып. 2(3). – Мн., 1994. – С. 107-117
-
Чихачёв Д.Н. Вопрос о располячении костёла в прошлом и настоящем. СПб.: Тип. т-ва А.С.Суворина “Новое время”, 1913.
-
Шутовіч Я. Ксёндз Адам Станкевіч у 25-ыя ўгодкі сьвяшчэнства і беларускай нацыянальнай дзейнасьці (10.1.1915-10.1.1940). – Вільня, 1940.
-
Яноўская В. Узаемаадносіны “царква-дзяржава” ў Расейскай імперыі на пачатку ХХ ст. // Гістарычны альманах. – Т. 6.
-
Ярмусик Э.С. Католический костёл в Белоруссии в годы Второй мировой войны (1939-1945). – Гродно, 2002.
Поделитесь с Вашими друзьями: |