Урока «зямля бацькоў мая зямля»

Любовь к родному городу (поселку, селу), гордость за свою страну имеет огромное значение для развития личности ребенка. Без любви к Родине и уважения к ее истории и культуре невозможно воспитать гражданина и патриота своей страны, сформировать у детей чувство собственного достоинства, положительные качества личности.

Первый урок, с которого начинается 2009/2010 учебный год, проводится по теме «Зямля бацькоў — мая зямля». 2009 год знаменателен тем, что объявлен Годом родной земли. Содержание первого урока должно быть направлено на воспитание уважения к национальной культуре и белорусскому народу, к своей родной земле, знаменитым соотечественникам.

В каждом районе нашей страны, в каждом городе, посёлке, селе есть свои природные особенности, специфические черты истории и культуры, составляющие тот феномен, который формирует в человеке интерес и привязанность к родному краю, его патриотические чувства. Помочь лучше узнать свой родной край, глубже понять особенности его природы, истории и культуры, их взаимосвязь с природой, историей и культурой страны — в этом заключается основной смысл урока «Зямля бацькоў — мая зямля».

На уроке рекомендуется использовать изображения Государственного герба и Государственного флага Республики Беларусь, картин природы родного края, музыкальные записи народных песен, классических произведений.

Можно прослушать и прочитать с учащимися гимн, обсудить его текст. Завершить урок можно пением гимна. Хорошо, если все школьники уже хорошо знают, о чем идет речь в нем, и помнят его текст наизусть.

Содержание должно быть отобрано таким образом, чтобы дети почувствовали, что они являются частью народа своей страны, что они — граждане Республики Беларусь, белорусы. Для этого можно начать знакомство детей с малой родины — города (поселка, села), где они живут, и постепенно подвести к пониманию того, что их родной город — часть большой страны, а дети — жители Беларуси, граждане своей страны, которую они должны любить, гордиться ею, вместе с ней переживать горе и радости, стараться сделать ее сильной и богатой.

Работа на уроке может быть построена и в обратном порядке. Начать можно с беседы о богатстве, красоте и неповторимости нашей Республики Беларусь. Затем перейти к своей малой родине. В каждом регионе Беларуси, в каждом городе, поселке есть свои особенности, то неповторимое историко-культурное своеобразие, которое способствует формированию в человеке интереса и глубокой привязанности к малой родине.

Беседа должна сопровождаться показом иллюстраций картин природы родного края, его достопримечательностей, фотографий известных людей белорусской земли. Это дает возможность вызвать у детей чувство гордости за свою родную землю, за свой белорусский край. Можно предложить учащимся объяснить смысл некоторых пословиц и поговорок о родной земле. Например: «Береги землю родимую, как мать любимую», «Всякому мила своя сторона» и др.

На уроке возможен небольшой рассказ о земляке — жителе родного города, села, области, страны, прославившем свой край успехами в труде или бою, в науке или искусстве.

Первый урок может быть проведен в классе, на природе, в школьном или городском Музее природы, Музее славы, Музее Великой Отечественной войны. Уместной будет экскурсия по родному городу, его улицам, в том числе по улице, на которой находится школа, значимым местам, являющимся объектами исторического прошлого и настоящего, посетить памятники исторического и культурного наследия.

Достижению наибольшего эффекта урока будет способствовать применение учителем разнообразных форм, методов, средств обучения, которые стимулируют познавательную активность и самостоятельность учащихся, позволяют им высказывать свое мнение, принимать участие в обсуждении предлагаемых вопросов. В зависимости от задач содержания урока учитель выбирает его форму. Это может быть урок-путешествие, урок-экскурсия, урок-соревнование, урок-встреча с интересными людьми, урок-устный журнал.

Рэкамендацыі да правядзення першага ўрока
па тэме «Зямля бацькоў — мая зямля»

У аснову ўрока пакладзены нататкі Уладзіміра Ліпскага (газета «Вечерний Минск». 2009, № 42,) Прапанаваныя матэрыялы могуць выкарыстоўвацца для правядзення першага ўрока ў 2—4-х класах. Аб’ём зместу ўрока вызначаецца настаўнікам з улікам узросту дзяцей і падрыхтаванасці класа.

Прапануем матэрыялы да першага ўрока па наступных накірунках:

• 
  Беларусь — еўрапейская дзяржава.
  
• 
  Навекі ў памяці народнай.
  
• 
  Людзі зямлі беларускай.
  
• 
  Беларусь мая сінявокая.
  
• 
  З любоўю да прыроды.
  
• 
  Спадчына продкаў.
  

Люблю цябе такой, якая ёсць,

Зямля мая, зямля бацькоў святая ...

Н. Загорская. Мае ўсе думы звязаны з табою…

1. Эмацыянальны настрой вучняў

Для стварэння эмацыянальнага настрою ў пачатку ўрока гучыць песня (на выбар: «Спадчына», словы Янкі Купалы, музыка Ігара Лучанка; «Белая Русь», словы Л. Пранчака, музыка В. Раінчыка), вучні разглядаюць фотаздымкі, ілюстрацыі, выставу кніг і часопісаў, малюнкі дзяцей. (Калі ў школе ёсць мультымедыйнае абсталяванне, то дзецям паказваюцца фотаздымкі: гарады Беларусі, помнікі архітэктуры Беларусі, партрэты знакамітых людзей, пейзажныя замалёўкі.

У кожнага чалавека ёсць Радзіма, і кожны любіць яе. Любіць месца, дзе нарадзіўся і жыве. Любіць родную прыроду, свой народ. Любіць сваю родную мову і песні свайго народа, казкі, танцы, кнігі ... Без бацькаўшчыны і без свайго народа чалавек не можа жыць.

Як прыемна кожны дзень адкрываць для сябе таленавітасць нашага народа, бачыць прыгажосць роднага куточка, слухаць пявучую беларускую мову і адчуваць ў душы вялікі гонар за сваю Радзіму. Таму першы ўрок мы з вамі прысвячаем нашай Радзіме — Рэспубліцы Беларусь.

Беларусь — край легенд, казак і паданняў. Зямля пад белымі крыламі, сінявокая Беларусь — так вельмі часта называюць нашу родную краіну. Яна славіцца сваімі лясамі, рэкамі, азёрам, працавітымі і шчырымі людзьмі.

Настаўнік або падрыхтаваны вучань чытае пад музыку верш (на выбар), ствараючы адпаведны настрой.

Яна мне дадзена адзіная

На ўсё жыццё, на цэлы век.

Мая адзіная, радзімая

Ў вянках лясоў і стужак рэк.

Заўсёды самая прыветная,

Як сонца, свеціцца сама,

Жыве, як мара запаветная,

І роўных ёй — нідзе няма.

Яе праменнямі сагрэтая,

Наліта сілай маладой,

Іду, нястомная, па свету я

Яе часцінкаю жывой.

І ганаруся ўсюды смела я,

Што вырасла на той зямлі,

Якую клічуць Руссю Белаю,

Што тут дзяды мае жылі.

М. Шаўчонак. Мая Радзіма

Ты такі ненаглядны —

Мой радзімы куточак зямлі.

Ты такі ненаглядны —

Край, дзе крылы ўзнімаюць буслы,

Дзе асколачкам неба

Васілёк у мірным полі цвіце

І ля кожнай хацінкі

Прыгажуня бяроза расце,

Край азёраў глыбокіх

І чаромхавых белых завей,

Ідэалаў высокіх,

Працавітых і шчырых людзей.

Тут з адкрытай душою

Запрашаюць гасцей у свой дом.

Тут накормяць, напояць,

Абагрэюць сардэчным цяплом.

Я. Жабко. Да апошня бярозкі ...

Не голас, сэрца гаворыць гэтыя словы — з любоýю, з гонарам, з душэýнай пяшчотай. Тут — наша гiсторыя. Тут — мае каранi. Тут — напеýная родная мова. Тут — жывём мы!

Быць Беларусам —

Гэта значыць

Свайго ні гуку не забыць,

Усё чужое перайначыць,

Каб Беларусі вечнай быць!

Быць Беларусам —

Гэта значыць

За родны край згараць на дым,

Па-беларуску чуць і бачыць

На гэтым свеце і на тым

Мая Беларусь... Еýрапейская дзяржава — зялёны лiсток на карце: лясы, пералескi, лугi, пушчы, ураджайныя палеткi. Вакол нас — карагод краiн: Расiя, Украiна, Лiтва, Польшча. Беларусы здаýна жывуць мудрымi запаветамi прашчураý: «Сонца — на ýсiх адно, Зямля — адна, трымайся сваёй хаты, беражы свой гонар, не бяры чужое».

На карце вялікага свету

Яна як кляновы лісток,

Песня гарачага лета,

Крынічнай вады глыток.

Мяжуе з Польшчай, Украінай,

Расіяй, Латвіяй, Літвой

Твой родны край, твая Айчына,

Жыццё тваё і гонар твой.

I ты яе запомні імя,

Як неба, сонца і зару.

Твая зямля, твая Радзіма

Названа светла: Беларусь!

Кожны чалавек павінен ганарыцца той мясцінай, дзе нарадзіўся і жыве, любіць свой родны куточак (малую радзіму) як часцінку нашай Бацькаўшчыны. (Вучні на карце паказваюць абласныя цэнтры, родны горад (раён), расказваюць цікавыя звесткі, легенды і паданні пра малую радзіму.)

Мая Беларусь... Па нашых землях тапталiся прышэльцы, ворагi. Прыходзiлi да нас з дзiдамі i мячамi, з ружжамi i гарматамi, на танках i самалётах. Нiшчылi людзей, палiлi хаты, гарады, адбiралi скарбы. Нiколi i нiкому не ýдавалася зняволiць вольналюбiвы народ. Званы Хатынi, мемарыял у Брэсцкай крэпасцi-героi нагадваюць жывым: «Людзi! Помнiце! Не дапусцiце новай бойнi!»

Вялікую цану заплаціў беларускі народ за сваю свабоду. Загінуў кожны трэці беларус у гады Вялікай Айчыннай вайны. У памяць аб загінуўшых у час вайны ўзведзены мемарыялы славы, помнікі, на брацкіх могілках ніколі не вянуць кветкі. (Настаўнік паказвае фотаздымкі помнікаў.)

Шануйце родны край — Айчыну,

Тых, хто яе абараняў,

Хто ў бітвах з ворагам загінуў,

Хто перамогу атрымаў. (Аляксандр Гладкіх)

(Калі вучні разам з настаўнікам былі на экскурсіі ў Хатыні, тады можна арганізаваць гутарку з выкарыстаннем вершаў пра Хатынь.)

Пакружыўся над Хатынню бусел

сонечна-пагодлівай вясною:

каміны стаяць. І людзі ў скрусе.

А нідзе хаціны ні адной.

Заміраюць галасы людскія,

гукі абуджальнае вясны,

і плывуць трывожныя такія,

тонкія жалобныя званы.

Пакружыўся над Хатынню бусел

і паплыў у светлую смугу.

Ён не ведаў болю Беларусі,

пэўна ж, ён адчуў яе тугу.

Пакружыўся бусел над Хатынню

і ў смузе пад воблакамі знік.

Папялішча ўсё яшчэ не стыне,

і ў грудзях не замірае крык. В. Жуковіч. Бусел над Хатынню

Памяць аб тых, хто аддаў сваё жыццё ў барацьбе з ворагам, будзе заўсёды жыць у нашых сэрцах. Сёння сваімі справамі, думкамі, паводзінамі мы павінны быць дастойнымі сваіх бацькоў, дзядоў і прадзедаў. Светлая памяць усім воінам, якія абаранялі нашу Радзіму і далі магчымасць роднай краіне стаць самай прыгожай у свеце.

Нам ніколі не памерці

ані ў якім горы, —

з баявой зямлі не сцерці

сінія азёры:

нашу Нарач, нашу Свіцязь,

Вечалле, Асвею...

Партызанскі край, што віцязь,

Нам здабыў надзею.

Нам ніколі не памерці,

Не растаць, як свечкі:

Прападуць азёры ў свеце —

Застануцца рэчкі: наша Ясельда, і Шчара,

І Дняпро, і Нёман...

Беларусь — край светлых чараў —

Кожнаму знаёма.

Нам ніколі не памерці,

Не растаць, як знічкі:

Пасля нас і нашы дзеці

Стануць ля крынічкі —

І Айчынаю прадвесняй

Будуць ганарыцца...

Беларусь — крыніца песні

І любві крыніца!

У яе нетрах знойдзены нафта, калiйныя i каменныя солi, торф, глiна, гранiт, сланцы, руды, золата... Вялікае значэнне для Беларусі маюць запасы калійных солей. Па запасах і здабычы гэтай каштоўнай хімічнай сыравіны Беларусь уваходзіць у першую пяцёрку краін свету.

Новыя паселiшчы ХХ стагоддзя: Салiгорск — горад хiмiкаý, Наваполацк — горад нафтавiкоý, Жодзiна — горад машынабудаýнiкоý, Новалукомль — горад энергетыкаý. (Пералічаныя гарады паказваюцца на карце. Па жаданні настаўнік можа спыніцца на адным з гарадоў больш падрабязна).

5. Людзі зямлі беларускай

Галоýны скарб маёй краіны — ЛЮДЗI! Яны ýслаýляюць сваю зямлю, нясуць у свет добрае iмя беларусаý.

«Ці задумваліся, які ён, беларус?... Што гэта за народ? Беларус якраз адрозніваецца шчодрасцю, заўсёднай гатоўнасцю прыйсці на дапамогу ў бядзе. Калі раней у каго на вёсцы здараўся пажар — вёска талакою ішла красці панскі лес, калі не было свайго, за пару дзен ставілі пагарэльцу новую хату, дзялілася з ім жытам … . Потым з кожнай хаты неслі рэчы: хто посцілку, хто палатно, хто гаршкі. Галоўнае ў нашым характары — гасціннасць добрага да добрых». (Уладзімір Караткевіч. Зямля пад белымі крыламі.)

Лёс нам даў мірны характар, чулае сэрца, шчырую душу, бязмерную шчодрасць і гасціннасць. Беларусы славяцца сваімі рамёствамі.

(Настаўнік можа паказаць вырабы народнай творчасці, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, прадметаў быту і працы беларусаў.)

Нельга сёння не ўспомніць нашых продкаў, якія ўслаўлялі родную краіну. Полацк даў Беларусі і ўсяму свету шмат выдатных людзей. Наш народ заўсёды будзе памятаць імёны асветніцы Еўфрасінні, першадрукара Францыска Скарыны і славутага паэта Сімяона Полацкага...

Пра людзей мы мяркуем па справах, якія яны здзейснілі, па спадчыне, якую яны пакінулі сваім нашчадкам. І наш славуты зямляк Францыск Скарына — у гэтым сэнсе найярчэйшы прыклад. Ён з'яўляецца сімвалам усёй беларускай культуры эпохі Адраджэння. У асобе Францыска Скарыны талент даследчага вучонага, мудрага асветніка і вялікага патрыёта роднай зямлі шчасліва спалучаўся з талентам выдатнага паэта і мастака. Скарына — першы, хто адкрыў ва Ўсходняй Еўропе кнігадрукаванне і зрабіў кнігу даступнай вялікаму колу людзей. Скарына — наш гонар і слава, бо яго нарадзіла і ўскарміла менавіта наша беларуская зямля.

Свецкае імя Прадслава. Першая жанчына ва ўсходнеславянскім рэгіёне, прылічаная да святых. Дачка князя Георгія Усяславіча, унучка полацкага князя Усяслава Брачыславіча (Чарадзея). Еўфрасіння рана пастрыглася ў манахіні насуперак волі бацькоў. І ўсё сваё жыццё прысвяціла служэнню Богу і людзям: перапісвала ўласнаручна кнігі і будавала ў родным краі храмы, вучыла грамаце дзяцей і лячыла хворых.

Еўфрасіння заснавала ў Полацку жаночы і мужчынскі манастыры. Па заказе Еўфрасінні полацкі майстар Лазар Богша зрабіў для царквы Святога Спаса надзвычай прыгожы шасціканцовы крыж. Крыж Еўфрасінні Полацкай для беларусаў з’яўляецца святыняй. Паданне сведчыць: крыж свяціўся ў самай непрагляднай цемені, хворым вяртаў здароўе, знявераным і знясіленым — надзею на лепшае жыццё.

Тэма радзімы хвалявала беларускіх пісьменнікаў і паэтаў усіх часоў і народаў. У вершаваных радках паэты праслаўляюць зямлю сваіх бацькоў: багацце, прыгажосць і непаўторнасць прыроды роднага краю, талент і добразычлівасць яе жыхароў, выказваюць прызнанне ў шчырай любові да яе.

***

Не цалавала рук

Паклон табе, мой беларускі краю!

Ты — мой, я — твой: ад роду і навек.

Я зноў і зноў да сэрца прыкладаю

Твой ліст дубовы — як чароўны лек.

За хлеб, што ем, за песні, што спяваю,

За шчасце звацца іменем тваім —

Паклон табе, мой беларускі краю!

Ты — мой, я — твой: усюды і ва ўсім!

Ніл Гілевіч

Гэтыя пранікнёныя радкі — выражэнне любові да роднага краю, бацькоўскай зямлі, бо для кожнага з нас зямля — самая ласкавая і непаўторная. І дзе бы мы ні апынуліся пазней, у якіх бы цудоўных палацах-музеях ні пабывалі, мы заўсёды будзем чакаць сустрэчы са сваёй радзімай Гэтыя знаёмыя з маленства мясціны, дзе мы жывем, — часцінка таго вялікага і святога, што мы называем словамі «Айчына», «Бацькаўшчына».

Што такое Бацькаўшчына,

Знаеш?

Гэта рэчка, сцежка лясная,

А ў вачах тваіх — вясёлка.

Бацькаўшчына — гэта дом твой,

Школа;

Гэта сам ты,

Гэта тата твой і мама.

І сябры твае таксама.

Наш родны беларускі край прыгожы і па-свойму адметны на поўначы і на поўдні, на ўсходзе і на захадзе: там, дзе цячэ Дзвіна, у якую па-паўночнаму задумліва глядзяцца елкі і сосны, і пятляе між палёў Бярэзіна; дзе струменіць, набіраючыся сілы, Нёман і шырыцца, выбіраючыся з балот Прыпяць, дзе гамоніць з высокімі берагамі Дняпро і трэцца хвалямі аб лодкі паўднёва-ласкавы Сож...

Наш край прыгожы і непаўторны сваімі рэкамі і азёрамі, лясамі і лугамі, сцежкамі і дарогамі...

Белавежская пушча і Браслаўскія азёры, Палессе і Свіцязь, Налібокі і Нарач, Бярэзінскі запаведнік і маленькая рэчка Проня — усё гэта наш родны край, наша спадчына, якая аднойчы і назаўсёды даецца кожнаму чалавеку разам з жыццём.

Усе рэкі Беларусі вельмі прыгожыя. Дняпро з высокім правым берагам, неагляднымі далячынямі зарэчных паплавоў. Прыпяць з яе празрыстай цёмнай вадой, астравамі, пратокамі і шапкамі буслянак на прырэчных дрэвах. Ласкавы Нёман, у воды якога глядзяцца старажытныя вежы. Нават невялічкая Шчара ў цяні таполяў. (Паводле У. Караткевіча.)

Нашу краіну называюць «сінявокай». Чаму? Беларусь багатая азёрамі, рэкамі, вадасховішчамі. Азёры — гэта блакітныя вочы нашай краіны. Давайце завітаем на Мядзельшчыну, у Нарачанскі край.

Край Нарачанскі… Святая беларуская зямля, мілая і дарагая сэрцу мясціна. Край паэтаў і ваяроў, рамантыкаў і шчырых духам людзей. Яго любяць пяшчотна і раўніва тыя, хто тут нарадзіўся; узнёсла і аддана тыя, хто хоць раз наведаў гэты цудоўны куток. Хіба ж можна забыцца на высокія і стромкія ўзгоркі, што пакінуў тут у глыбокай мінуўшчыне ледавік; на багатыя і разнастайныя лясы, што кружаць галаву сваім смалістым водарам; на празрыстае і чыстае паветра, што можна піць як цудадзейныя лекі; на добрых і шчырых людзей, якія сваёй прыязнасцю і гасціннасцю раскрываюць усю прыгажосць беларускай душы…

Але Нарачанскі край — гэта, найперш, азёры. Менавіта яны надаюць гэтай зямлі непаўторную адметнасць, якая вабіць да сябе блізкіх і далёкіх падарожнікаў.

Азёр у Нарачанскім краі шмат, каля паўсотні, і кожнае з іх не толькі цікавы прыродны аб'ект, але і скарб духоўны, у якім, як у чароўным куфэрку, назапашаны легенды і паданні, прыказкі і прымаўкі, цікавыя назвы і мясцовыя здарэнні. Каб азёры маглі гаварыць, то мы пачулі б шмат цікавых апавяданняў пра вадзянікоў і русалак, рыбакоў і аматараў вандровак, птушак і звяроў.

Так, самае вялікае возера Беларусі — Нарач, якое многія называюць то «блакітным сэрцам» краіны, то «беларускім морам», а мясцовыя жыхары ласкава — Нарочча. Возера, напэўна, расказала б нам пра свой адзіны востраў Выспу, легенду пра трагічнае каханне дзяўчыны Нары-Найрыты і простага хлопца Андрэя…

Суседняе возера Мястра, напэўна, згадала б гістарычную драму свайго замка, успомніла б адметныя асаблівасці горада Мядзел ды лёс старога татарскага мізару, а таксама белы цагляны слуп ля возера, у якім была замуравана Белая Панна.

Сваім замкам пахвалілася б і возера Мядзел: на востраве Замак да нашага часу захавалася высокая гара, на якой раней стаялі магутныя ўмацаванні.

Шмат цікавага мы маглі б пачуць і пра дзесяткі іншых азёр.

На жаль, азёры не размаўляюць. Але кожнае возера мае сваю непаўторную энергетыку, сваю аўру. Яна — у мелодыях хваляў, у шэпце чаротаў і трыснягоў, у плёскаце рыбы, галасах жывёл, птушак, дрэў. Варта толькі паехаць да возера — чуламу сэрцу заўсёды адкрыюцца таямніцы дзівосных беларускіх скарбаў…

http://narochpark.com/legends/

7. З любоўю да прыроды

Краса прыроды кліча да чысціні душы

Янка Брыль

Мая Беларусь... Гэта — зубры ý Белавежскай пушчы. Гэта — бабры, мядзведзi ý Бярэзiнскiм запаведнiку. Гэта — ласi i дзiкi ý Налiбоцкай пушчы. Гэта — векавыя дубы, лiпы, клёны, вербы, сасновыя бары, бярозавыя гаi, духмяныя лугi... Куды б нi паехаý, цябе сустракаюць непаýторныя краявiды. З душы вырываецца мелодыя Iгара Лучанка на словы славутага паэта Якуба Коласа:

Мой родны кут, як ты мне мілы!
Забыць цябе не маю сілы!
Не раз, утомлены дарогай,
Жыццём вясны мае ўбогай,
К табе я ў думках залятаю
І там душою спачываю.

(Пад музыку настаўнік расказвае пра Белавежскую Пушчу, паказвае ілюстрацыі і фотаздымкі)

Ахова прыроды з’яўляецца важнай дзяржаўнай задачай і справай кожнага грамадзяніна У нашых запаведніках ахоўваюцца непаўторныя куточкі беларускай прыроды. Зараз мы з вамі заплюшчым вочы і перанясемся ў Белавежскую пушчу. У гэтым годзе яна адзначае свой юбілей — 600 гадоў запаведнага рэжыму. Па сваіх памерах, багаццю і разнастайнасці расліннага і жывёльнага свету Белавежская пушча займае першае месца сярод буйных лясоў Еўропы. Белавежская пушча — сапраўдны музей жывой прыроды!

З даўніх, вельмі даўніх часоў Пушча была аплотам нашых продкаў, надзейным прытулкам ў цяжкія гады. Яна карміла і паіла, гартавала мужнасць і сілу людзей.

Зубр — слава і галоўная прыкмета Пушчы. Зубр, як кожны, хто мае сапраўдную сілу, рахманы і добры звер. Праўда, ёсць адно правіла — не чапай яго.

Усё тут было. Каралеўскія і царскія паляванні, браканьеры, масавыя высечкі лесу іншаземнымі фірмамі, грабежніцтва акупантаў. Цяпер тут запаведна-паляўнічая гаспадарка. Высякаюць толькі нязначную частку лесу.Рэдкіх звяроў берагуць. Стрэл у Пушчы — падзея. Непрыемная для таго, хто страляе.

Шмат птушак у пушчы. Вучоныя абмеркавалі і вырашылі, што белавежскія салаўі — самыя галасістыя і багатыя на спевы ў цэлым свеце. Самыя-самыя! А тут яшчэ больш за дзвесце відаў птушак! Уяўляеце, што такое веснавы белавежскі канцэрт?!

Мая Беларусь! Вось i да цябе завiтаý Год роднай зямлi. Гэты год павінен стаць годам пазнання багатай i загадкавай гiсторыi нашай краіны. Мы кожны дзень адкрываем для сябе гаючыя крынiцы роднай мовы, народнай мудрасцi, самабытнай культуры беларусаý.

Зямля для народа неабходна, як глеба для дрэва. А мова, літаратура кожнай краіны, яе культура — плён гістарычнага развіцця нацыі. Толькі на роднай зямлі чалавек дыхае свабодна, адчувае падтрымку сваіх блізкіх і родных, можа карыстацца спадчынай продкаў.

Настаўнік можа прапанаваць вучням розныя заданні з прыказкамі і прымаўкамі:

• 
  растлумачыць сэнс прапанаваных прыказак і прымавак;
  

• 
  завяршыць прыказкі (вучням даецца толькі пачатак прыказкі, неабходна дапоўніць апошняе слова);
  
• 
  гульня «Знайдзіце пару» (прыказкі і прымаўкі падзяляюцца на часткі і раздаюцца вучням). Пасля таго як складзена прыказка (прымаўка), вучням неабходна растлумачыць яе сэнс.
  

З калосся цяжкога жытоў і пшаніц.

З сузор’яў і сонечных цёплых праменняў,

З грымучага ззяння бурлівых крыніц,

З птушынага шчэбету, шуму дубровы,

І з гора, і з радасці, і з усяго

Таго, што лягло назаўсёды ў аснову

Святыні народа, бяссмерця яго, —

Ты выткана, дзіўная родная мова.

М. Танк. Урывак з верша «Родная мова»

Мова продкаў нашых і нашчадкаў —

Шэпт дубровы і пчаліны звон, —

Нам цябе ласкава і ашчадна

Спазнаваць ажно да скону дзён.

Па чужых краях не пабірацца,

Не аддаць цябе на забыццё,

Наша невычэрпнае багацце,

Наша несмяротнае жыццё.

Г. Бураўкін. Урывак з верша «Роднае слова»

Ільняная і жытнёвая. Сялянская.

Баравая ў казачнай красе.

Старажытная. Ты самая славянская.

Светлая, як травы ў расе.

Вобразная, вольная, пявучая,

Мова беларуская мая!

Дратавалі, здзекваліся, мучылі …

Ты жыла ў працы і ў баях.

Пра цябе, як сонечнае дзіва,

І Купала, ды і ўсе мы снілі сны.

П. Панчанка. Беларуская мова

Настаўнік чытае верш і прапануе дзецям спець беларускую песню
(у залежнасці ад наяўнасці фанаграм песень і таго, словы якой песні ведаюць вучні класа).

Як кажуць сярод людзей,

Без песні няма надзей.

Народ без песні — не ўмее,

Народ без песні нямее.

Без песні свайго народа

Нямее нават прырода.

Ты любіш народ свой і край?

Песні яго спявай!

А. Грачанікаў